De badjuf schudde me wakker: ‘Is je zoon autistisch of iets dergelijks?
Met mijn huwelijk zit het niet lekker. Daar schreef ik in ‘Als ouders met een kind met ADHD niet op één lijn zitten, wat dan?’ al over. De vader van Max en ik leven wel bij elkaar, maar niet met elkaar. Wegens een internationale carrière is hij voor een lange periode weg.
Voor mij lucht dat op, maar voor Max en zijn zus is dat soms moeilijk. Ook nu is hij weer gebeld met de vraag of hij voor ongeveer anderhalf jaar wil meewerken aan een project. Hij hoeft er niet lang over na te denken.
Vader is (een tijd) uit beeld
We leggen de kinderen uit dat hun vader een aanbod heeft gekregen en dat hij voor langere tijd weg zal zijn. Omdat ik het gevolg van zijn vertrek zwaar onderschat, bereiden we de kinderen nergens op voor. Ik kan me niet indenken dat er van hun kant problemen of weerstand zal komen.
Ik ben er 100 procent van overtuigd dat ze niets zullen merken van zijn afwezigheid. Hij speelt mijns inziens geen rol van betekenis in hun leven. Mijn grote denkfout is het vergelijken van de ervaring uit mijn eigen jeugd met die van mijn kinderen.
In mijn herinnering heb ik weinig gehad aan mijn eigen vader en heb ik hem nooit een seconde gemist. Maar later blijkt deze vergelijking toch een grove misschatting te zijn, en leer ik een grote levensles.
Stabielere opvoeding door rust in huis
Twee maanden later is het zover. Noch hij, noch de kinderen en ik weten wat ons allemaal te wachten staat. We gaan mee om hem uit te zwaaien op Schiphol. Ik zie aan alles dat hij nerveus is voor deze nieuwe uitdaging. Hij checkt in bij de grondstewardess en neemt haastig afscheid.
Max zit op zijn koffers bovenop het bagagewagentje en omhelst zijn papa. Amy krijgt een kus, ik krijg een vluchtige kus en dan spurt hij weg. Hij kijkt niet meer achterom naar mij en de kinderen als hij met zijn handbagage bij de douane staat te wachten. Voordat we er erg in hebben, is hij uit het zicht verdwenen.
Ik voel me blij en zeer opgelucht, want hij is weg. Ik heb uitgekeken naar dit moment: alleen zijn met de kinderen. Iets in mij zegt dat het voor de kinderen en mijzelf stabieler zal worden met een ouder aan het roer.
Niet zwichten voor negatief gedrag
Mijn partner is nog niet uit het zicht verdwenen of Amy en Max hebben voor de zoveelste keer ruzie. Ik pas het onlangs gekregen opvoedkundig advies toe en waarschuw voor de laatste keer. En zeg dat als ze nog een keer ruzie maken we niet naar McDonald’s gaan.
Helaas voor hen is het twee minuten later weer ophef. Ik laat hun feestelijke maaltijd definitief niet doorgaan. Typerend voor hun gedrag is dat ze beiden nauwelijks onder de indruk zijn van deze straf. Of is dat eerder typerend voor mijn invloed?
Amy haalt onverschillig haar schouders op en Max gelooft vast dat ik het niet meen. Pas wanneer we de parkeerplaats van McDonald’s oplopen waar de auto staat en ik instap, begrijpt Max dat ik het deze keer echt meen. Hij zet het op een krijsen en weigert in de auto te gaan zitten. Als het me te lang duurt, verlies ik mijn geduld en sleur ik hem hardhandig de auto in en rij weg.
Ook Amy huilt, maar niet zo lang en heftig als haar broertje, die het - werkelijk waar - uithoudt tot we 25 minuten later thuis komen. Het voelt goed dat ik niet ben gezwicht en dat ik eindelijk eens een keer bij mijn besluit ben gebleven. Ik geloof dat ik mijn punt heb gemaakt, en ik voel dat het me sterker maakt. Wie maakt me nu nog gek!
Badjuf signaleert
Een week later ga ik op zondagmiddag met de kinderen naar het zwembad in Amstelveen. We hebben het gezellig samen. Ik zit bij de kant een boek te lezen, zij spelen in het water en er is geen vuiltje aan de lucht. Tenminste, voor zolang het duurt.
Halverwege de middag zie ik vanuit mijn stoel aan de andere kant van het bad dat Max een aanvaring heeft met een ander kind. Ik zie ook een man - de vader van het kind - met drukke bewegingen gebaren tegen Max. Omdat er ook een badjuffrouw bij is, blijf ik zitten waar ik zit en observeer op afstand wat er gebeurt.
Het voelt niet goed, iets in mij zegt dat Max hier de aanstichter is van iets wat niet door de beugel kan. Ik zie een steeds bozer wordende vader, die naar het lijkt, amper zijn handen thuis kan houden. Na enige tijd lukt het de badjuffrouw om de man te kalmeren.
Dan komt ze met Max aan haar hand mijn kant op gelopen. Ze hurkt naast me neer en zegt niets over het incident. In plaats daarvan zegt ze: “Ik wil me nergens mee bemoeien hoor, maar heeft je zoon misschien autisme of iets dergelijks?”
Ik vind deze vraag niet brutaal, maar eerder goedbedoeld. Ik antwoord haar openhartig dat ik zelf al een tijdje rond loop met die vraag, maar nog steeds geen actie heb ondernomen om achter het antwoord te komen. Ze opende mijn ogen.
Dit wil ik delen met jou
Ik realiseerde me pas lange tijd later dat het vertrek van Max’ vader veel meer impact op hem heeft gehad dan ik ooit had kunnen bedenken. En misschien wel extra impact door de ADHD. Ik had me dat beter eerder kunnen realiseren. Het was een verdrietige periode voor de kinderen.
Het gedrag dat Max vooral in de weken na zijn vertrek vertoonde, werd heftiger. Dat de badjuf het relletje met Max in het zwembad suste en het vermoeden met mij deelde dat mijn zoon autisme zou kunnen hebben, was na een lange twijfelachtige zoektocht voor mij een doorslaggevend signaal: ik moet dit onderzoeken. Ik was inmiddels radeloos.
Autisme symptomen tegenover ADHD symptomen
Het is niet vreemd dat de badjuf dacht dat Max autisme had. ADHD en autisme zitten in een vergelijkbaar spectrum en delen genetische varianten. De symptomen van een autistisch kind vertonen veel overlap met de kenmerken van ADHD. Veel kinderen kunnen er slecht tegen als dingen veranderen of anders lopen dan gepland.
Je kind kan dan heel angstig of boos worden. Max had dit ook. En sommige kinderen met autisme hebben ook snel last van prikkels, bijvoorbeeld harde geluiden of kriebelige stoffen. In een zwembad gaan geluiden alle kanten op. Max had daar last van. Beide groepen missen ook vaak het overzicht.
Het grootste verschil tussen autisme en ADHD is dat autisme vaak samengaat met focus op details. Terwijl kinderen met ADHD juist moeite hebben om hun aandacht erbij te houden. Max bleek uiteindelijk geen autisme te hebben, maar ADHD.
Kenmerken autistisch kind
- Naast moeite met verandering en prikkelgevoeligheid, zijn kenmerken van autisme:
- Moeite met contact maken
- Weinig gevoel voor wat anderen van hem of haar verwachten in situaties
- Liefst altijd bezig met één bepaald onderwerp of een hobby
- Angstig in onbekende situaties en gezelschappen
- Weinig begrip voor emoties van anderen
- Graag alles steeds op dezelfde manier doen (vasthouden aan routines)
- Geen inzicht in non-verbale communicatie, zoals gebaren
Iemand anders deelt het vermoeden met jou dat je kind ADHD of autisme heeft
Herken jij jezelf of je kind in dit verhaal? En wil je jouw ervaring delen met andere ouders of wil je zelf tips krijgen? Meld je aan bij ons Ouderportaal. Het Ouderportaal is de plek waar ouders met een kind met gedragsproblemen of stoornis elkaar vinden voor steun en advies. Misschien zie ik je daar?