HSP en ADD herkennen

HSP en ADD hebben meerdere overeenkomsten, maar verschillen in de praktijk erg van elkaar. ADD staat voor Attention Deficit Disorder en valt tegenwoordig officieel onder ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Artsen stellen de diagnose ADD dus niet meer, maar je komt de term nog wel regelmatig tegen.

ADD is een aandachtstekortstoornis, met overprikkeling als een van de kenmerken. Maar als je snel overprikkeld bent, zou het ook kunnen dat je geen AD(H)D hebt, maar hoogsensitief bent. Of dat je hooggevoelig bent én AD(H)D hebt.

Ben jij of is je kind gevoelig voor prikkels en vraag je je af wat hieraan ten grondslag ligt? Dan is het vooral belangrijk dat je ook andere psychologische kenmerken bekijkt. Zo ontstaat een breder beeld en krijg je misschien een idee of er sprake is van HSP, ADD of een andere stoornis of eigenschap.

Wat is ADD?

We nemen eerst ADD onder de loep. ADD is een stoornis waarbij er sprake is van concentratieproblemen en dromerigheid.

ADD is niet gewoon ADHD zonder de hyperactiviteit. Het kortetermijngeheugen werkt vaak slecht. Hierdoor ontstaat een tragere informatieverwerking, wat weer zorgt voor problemen in de communicatie.

Bij mensen met ADD werken de hersenen anders dan bij mensen zonder ADD. Met allerlei kenmerken tot gevolg:

snel afgeleid en chaotisch zijn;
vergeetachtig zijn en vaak dingen kwijtraken;
problemen hebben met slapen;
een ander besef hebben van tijd;
veel dagdromen;
last hebben van overprikkeling;
geen overzicht hebben over hoofd- en bijzaken;
slecht kunnen plannen, organiseren en kiezen;
alleen op iets kunnen concentreren als het een erg interessant onderwerp betreft;
moeite hebben met luisteren;
moeite hebben met het invullen van formulieren, het begrijpen van instructies en het onthouden daarvan.

Het verschilt per persoon hoe de ADD precies tot uiting komt, maar veel van de bovenstaande kenmerken zie je vaak terugkomen bij mensen met ADD.

ADD is ook erfelijk. Kreeg een van je kinderen de diagnose ADD? Dan is de kans dus groot dat jij of je partner dit ook heeft.

Wat is hooggevoeligheid?

Dan hooggevoeligheid, dat onder de aandacht kwam toen Elaine Aron in 1991 besloot om een aantal specifieke persoonlijkheidskenmerken te onderzoeken. De twee hoofdkenmerken van HSP zijn:

een verhoogde gevoeligheid van het centrale zenuwstelsel;
een diepere verwerking van fysieke, sociale en emotionele prikkels door het brein.

Net als bij ADD werken de hersenen van hooggevoelige mensen dus anders dan die van niet HSP’ers. Bij hooggevoelige mensen uit zich dit op allerlei verschillende manieren. Zo zijn ze extra gevoelig voor emoties van anderen, zijn ze snel moe, hebben ze regelmatig behoefte aan tijd alleen en gaan ze vaak over hun grenzen.

HSP en ADD: de verschillen

Het grootste verschil tussen HSP en ADD is dat men ADD als stoornis classificeert, terwijl men hooggevoeligheid als persoonlijkheidskenmerk ziet.

Beide bestaan los van elkaar. Als je HSP bent, heb je niet automatisch ook ADD of andersom. Ze kunnen samengaan, maar het komt vaker voor dat iemand of HSP is óf ADD heeft. Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de twee?

Externe en interne prikkels

Zoals je hebt kunnen lezen zijn zowel mensen met ADD als hoogsensitiviteit extra gevoelig voor prikkels. Er is alleen wel verschil in wélke prikkels precies extra binnenkomen. Bij hooggevoelige mensen gaat het dan namelijk altijd om externe prikkels. Drukke ruimtes, harde geluiden en irritante labeltjes aan de kleding zijn voorbeelden van stimuli die hooggevoelige mensen kunnen overweldigen.

Mensen met ADD kunnen eveneens overprikkeld raken door externe factoren, maar hebben ook veel last van interne prikkels en onrust. Ze ervaren spanning in hun lichaam of gedachten die maar doorrazen.

Dit maakt dat misschien wel het grootste verschil tussen HSP en ADD is dat mensen met ADD ook onrustig en overprikkeld blijven in een rustige ruimte, terwijl een kalme omgeving bij HSP bijna altijd verlichting biedt.

Ontspanning

Voor hoogsensitieve mensen zijn ontspanningsoefeningen ook vaak een goed hulpmiddel om tot rust te komen. Heeft iemand ADD, dan is dat een stuk lastiger.

Creativiteit

Daarnaast zijn hooggevoelige mensen vaak erg creatief. Ze schilderen, maken muziek, schrijven gedichten of maken hun eigen kleding.

Creativiteit komt ook bij ADD veel voor, maar dan is er meestal sprake van ‘chaotische creativiteit’. De plannen en ideeën gaan alle kanten op en worden ook snel weer vervangen door nieuwe plannen en ideeën. Dit heeft tot gevolg dat mensen met ADD aan veel dingen beginnen, maar ze niet afmaken.

Concentratie

En ook op het gebied van concentratie en focus zie je een duidelijk verschil. Een HSP’er kan zich over het algemeen goed concentreren, terwijl iemand met ADD meer moeite heeft met informatie opmerken, opnemen en zich erop focussen.

Heb je ADD, dan ben je bijna altijd afgeleid. Bij een hooggevoelig persoon is vooral sprake van afleiding als er te veel prikkels binnenkomen.

Conclusie

Feit is dat er naast overeenkomsten dus vooral ook verschillen zijn tussen mensen met AD(H)D en hooggevoeligheid. Overgevoeligheid voor externe prikkels is de voornaamste overeenkomst tussen de twee. Maar wie verder kijkt, ziet in het dagelijks leven vooral grote verschillen in de reactie op specifieke situaties.

Twijfel jij of je kind hooggevoelig is? En heb je soms moeite met het goed begeleiden van je Hooggevoelige kind? Dan biedt onze training Omgaan met je hooggevoelige kind je waardevolle handvatten. De training is geschikt voor iedere ouder die hulp bij de opvoeding van een hooggevoelig kind kan gebruiken.