Wat is intergenerationeel?

Wat is ‘intergenerationeel’? De definitie van intergenerationeel is letterlijk: de wisselwerking tussen generaties. Het is een algemene term waarmee je de verschillen en de dynamiek tussen verschillende leeftijdsgroepen (generaties) kunt beschrijven.

Intergenerationele overdracht

De betekenis van ‘intergenerationele overdracht’ is: het doorgeven van bepaalde kwaliteiten, eigenschappen of problemen aan de volgende generatie.

Binnen jeugdzorg wordt vaak bedoeld: het doorgeven van bepaalde eigenschappen of gezinssituaties van ouders op hun kind(eren).

Bijvoorbeeld: de intergenerationele overdracht van psychische aandoeningen, schulden, crimineel gedrag, armoede, geweld, kindermishandeling of trauma’s.

Met de term beschrijf je bijvoorbeeld een situatie waarin een kind dat zelf te maken krijgt met huiselijk geweld, later zelf ook opnieuw te maken krijg met geweld.

Of een situatie waarin een kind van een moeder die een psychische stoornis heeft, daar zelf (later) ook last van krijgt.

Maar de term beschrijft niet alleen een negatieve overdracht. Intergenerationele overdracht kan bijvoorbeeld ook gaan over de mate van hechting: als een kind dat veilig gehecht is later zelf ook een veilige hechting aan zijn of haar kinderen doorgeeft, is er ook sprake van intergenerationele overdracht (van hechting).

Behandeling

Jeugdzorgorganisaties zijn zich steeds meer bewust van hoe intergenerationele overdracht werkt. De intergenerationele benadering en het denken vanuit een intergenerationeel perspectief stelt gezinnen steeds meer centraal in de therapie.

Er wordt niet meer (alleen) gekeken naar het kind of de jongere zelf, maar ook naar de ouders en de context van het hele gezin.

Intergenerationele problematiek

Met intergenerationele problematiek wordt gedoeld op de negatieve werking die intergenerationele overdracht kan hebben. Bijvoorbeeld als het gaat om huiselijk geweld, kindermishandeling of armoede. De problematiek ligt in het feit dat kinderen die opgroeien in gezinnen waar dit soort problemen spelen, in hun latere leven zelf vaak opnieuw te maken krijgen met dezelfde soort problemen.

Herkennen

Om intergenerationele patronen te kunnen herkennen en doorbreken, is het belangrijk om meer intergenerationeel te gaan denken. Binnen jeugdzorg gebeurt dat al steeds meer, door gezinnen of andere belangrijke personen in iemands sociale omgeving heel bewust bij de behandeling te betrekken.

Voorkómen?

Het voorkómen van de intergenerationele overdracht van bepaalde problematiek is niet eenvoudig. De laatste jaren gebeurt er wel steeds meer op dat gebied. Er wordt veel onderzoek gedaan, bijvoorbeeld naar de overdracht van armoede en schulden. Er zijn ook programma’s opgezet die moeten proberen deze intergenerationele patronen te doorbreken.

Intergenerationele mobiliteit

De term ‘intergenerationele mobiliteit’ wordt gebruikt om te kijken naar verschillen in de mate van maatschappelijk ‘succes’ (inkomen, status, etc.) tussen verschillende generaties. Bijvoorbeeld verschillen tussen de generaties van ouders en hun kinderen. Door economische of politieke veranderingen kan het zijn dat de generatie van de ouders het als geheel beter heeft dan de generatie van de kinderen. Of andersom.

Werken en leren

Met ‘intergenerationeel leren’ wordt bedoeld dat mensen van verschillende leeftijden (generaties) samen en van elkaar kunnen leren.

Het uitgangspunt daarbij is dat juist het verschil in leeftijd maakt dat zinvol is om van elkaar te leren omdat elke leeftijd weer nieuwe en andere inzichten en vaardigheden heeft.

Met de term ‘intergenerationele activiteiten’ wordt gedoeld op het ondernemen van activiteiten door mensen van verschillende leeftijden: bijvoorbeeld het bij elkaar brengen van kinderen en ouderen.

Ook hier is de gedachte dat beide groepen juist door de leeftijdsverschillen van elkaar kunnen profiteren.

‘Intergenerationeel werken’ betekent letterlijk: met mensen van verschillende generaties (aan iets) werken.

De term wordt vaak gebruikt om het belang daarvan te benadrukken: hoe zinvol het is om de input en vaardigheden van mensen van verschillende leeftijden en hun onderlinge dynamiek te gebruiken op de werkvloer.

‘Intergenerationeel wonen’ beschrijft een woonsituatie waarin mensen van verschillende leeftijden een woonruimte of een woongemeenschap met elkaar delen.

Deze woonvorm zorgt er bijvoorbeeld voor dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen doordat jongeren hen helpen met wat ze zelf niet meer goed kunnen.