Wat als je kind met autisme moeite heeft met verwachtingen van anderen?
Als jouw kind autisme heeft, zie jij wellicht dat je kind weinig gevoel lijkt te hebben voor wat anderen van hem of haar verwachten. Dat je kind het lastig vindt om zich te verplaatsen in een ander. Je zoon of dochter lijkt niet aan te voelen wat andere mensen van hem of haar verwachten. Je kind lijkt zich moeilijk in te leven in de ander. Hoe zit dat met autisme en inleven? Hoe ga je hiermee om als ouders?
Tim en zijn hockeyleraar
Tim van 9 zit sinds een jaar op hockey. Tim heeft autisme. Zijn team heeft een nieuwe trainer, Vincent, die fanatiek aan de slag gaat. Op de trainingen heeft Vincent moeite met het gedrag van Tim. Hij doet oefeningen voor, maar Tim pakt het niet op. Vincent wordt ongeduldig en boos, maar Tim lijkt daar niet anders van te worden. Vincent heeft het gevoel dat Tim hem niet serieus neemt.
Wat is dat toch met autisme en inleven?
Kinderen met autisme lijken zich moeilijk in te kunnen leven in de ander. Ze hebben moeite mee te voelen met de gemoedstoestand van de ander. Ze kunnen moeilijk emotioneel gepast reageren in het belang van de ander.
Dat komt omdat kinderen met autisme het lastig vinden om het geheel overzien. Ze zien houding en gedrag en gezichtsuitdrukking niet als totaal, maar hebben alleen oog voor een of meerdere details. Bijvoorbeeld alleen de letterlijke uitgesproken woorden. Daardoor missen ze vaak de emotie.
Ook kinderen met autisme kunnen zich inleven in de ander
Maar de werkelijkheid is niet zwart-wit. Ook kinderen met autisme hebben wel degelijk inlevingsvermogen. Ze kunnen vooral sympathie laten zien voor anderen die eenzelfde situatie doormaken als ze zelf hebben meegemaakt. Zoals in het voorbeeld van Sara.
Sara (8) ziet op het Jeugdjournaal beelden van verdrietige kinderen die net een kat hebben verloren. Ze reageert meteen en roept ‘O wat zielig!’ Sara heeft vorig jaar ook een huiskat door ouderdom verloren, waar ze toen heel verdrietig om was. Ook haar broertje Sam is ontroerd en heeft tranen in de ogen. Sara ziet dat en zegt: ‘Hé mama, Sams ooghoeken zijn nat’.
Moeite met verwerken informatie
Empathisch reageren gaat nog een stap verder dan sympathie tonen. Empathie is inleven in situaties die je zelf niet hoeft te hebben meegemaakt. Dit is voor kinderen met autisme lastig omdat de informatieverwerking anders gaat. Ze hebben meer moeite om signalen te verwerken in hun hersenen en deze om te zetten naar passend sociaal gedrag. Tim in het voorbeeld merkt wel dat Vincent ongeduldig is. Maar hij krijgt tijdens een training zo veel informatie op zich af, dat een reactie op Vincents ongeduld wegblijft. Ook de instructie gaat hem te snel, te midden van alles wat er om hem heen gebeurt.
Empathie is dus wel degelijk aanwezig bij kinderen met autisme. Alleen weten ze niet goed hoe met alle informatie om te gaan. Laat staan met emoties van anderen.
Zie ook: Wat als je autistische kind niet begripvol reageert op emoties van anderen?
Waarom vindt jouw kind het lastig om te gaan met de verwachting van buitenaf?
Waarom vindt jouw kind het lastig om met verwachtingen van buiten om te gaan? De kans is groot dat het te maken heeft met de volgende punten:
- Je kind is vooral gericht op details en niet op het geheel. Zoals in het voorbeeld van Sara die het verdriet van Sam niet ziet maar zijn natte ooghoeken wel.
- Je kind pikt non verbale signalen moeilijk op. In het voorbeeld van Tim merkt hij niet de irritatie van zijn trainer, omdat Tim de informatie anders verwerkt.
Hoe ga je hier als ouder mee om?
Je kind heeft dus wel inlevingsvermogen, maar de uitdaging zit in manier van informatieverwerking. Hoe ga je hier als ouders mee om?
Ga het gesprek aan met de mensen in de omgeving
Leg aan docenten en begeleiders van de sport en de zwemles, enzovoort, uit wat de situatie is van je kind en hoe hij of zij het best functioneert. Geef je vooraf geen uitleg, dan kan dit sneller leiden tot misverstanden.
Zie ook: Gym op school: hoe gaat dit voor je kind met autisme?
Leg uit dat duidelijke communicatie goed werkt
Duidelijke communicatie wil zeggen dat ook anderen om je kind heen werken met telkens één duidelijke boodschap. Zeg wat je wilt van het kind. En laat ook met je toon, je gedrag, je houding zien wat je wilt. Er moet geen verschil zitten tussen de woorden en de non-verbale boodschap.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank van Ouderpeilpunt vind je honderden blogs met handige tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen:
- Kenmerken en symptomen van een kind met autisme
- Boekentips over kinderen en autisme
- Kind met autisme en zwemles; hoe ga je hier mee om?
Wil je sparren over autisme?
Wil je jouw zorgen en verhaal over autisme delen met andere ouders en tips van anderen krijgen? Meld je aan bij Ouderpeilpunt ouderportaal. Als ouder van een kind met autisme sta je er niet alleen voor. er zijn veel ouders die dezelfde uitdagingen tegen komen. Via het Ouderpeilpunt ouderportaal kun je je ervaringen delen met andere ouders. Het ouderportaal is de plek waar ouders elkaar vinden voor steun en advies. In een afgeschermde en veilige omgeving vind je een luisterend oor van lotgenoten.