Pleegzorg in Nederland: alles wat je moet weten

We willen in Nederland het liefst dat alle kinderen opgroeien in een omgeving die zoveel mogelijk op een natuurlijke gezinssituatie lijkt.  Daarom wordt – als een kind niet meer thuis kan wonen – bijna altijd eerst gezocht naar een pleeggezin.

Dit komt het meest overeen met een “normale” gezinssituatie. Een andere vorm van opvang voor kinderen is bijvoorbeeld opvang in een leefgroep. In een leefgroep wonen vaak meerdere kinderen en werken verschillende hulpverleners.

Pleegzorg is iets wat je liever niet hebt als ouder. Toch kan het zo zijn dat dit rust brengt in het gezin, zodat er aan problemen gewerkt kan worden. Maar wat houdt pleegzorg precies in? Lees hier alles over de pleegzorg in Nederland.

Wat is pleegzorg?

Pleegzorg is een vorm van hulp waarbij een kind tijdelijk in een ander gezin gaat wonen. Dit kan voor zeven dagen per week zijn, of af en toe een weekend of vakantie. Het doel van pleegzorg is een kind een plek bieden om veilig op te groeien.

Het uitgangspunt daarbij is dat ouders uiteindelijk zelf de opvoeding weer op zich nemen. Is dat niet mogelijk? Dan blijft het kind voor langere tijd bij de pleegouders. Soms zelfs tot het kind volwassen is.

De relatie met de ouders is en blijft voor pleegkinderen belangrijk. Het kind blijft de ouders, indien mogelijk, regelmatig zien. Dit is om te zorgen dat er een band blijft bestaan. Het is voor de kinderen belangrijk om te weten waar ze vandaan komen.

Voor wie is pleegzorg in Nederland?

Pleegzorg wordt niet zomaar ingezet. De meeste gezinnen krijgen bijvoorbeeld eerst hulp als het kind nog thuis woont. Werkt dat niet voldoende en komt de ontwikkeling en/of veiligheid van het kind in gevaar, dan kan besloten worden dat het kind (tijdelijk) ergens anders gaat wonen.

Pleegzorg kan om veel verschillende redenen worden ingezet. Bijvoorbeeld omdat de ouders de opvoeding (tijdelijk) niet (meer) aan kunnen. Het is dan voor het kind – en vaak ook voor de ouders – beter als het kind tijdelijk in een ander gezin woont, of af en toe bij een ander gezin logeert.

De pleegzorg is dus niet voor kinderen die milde problemen hebben. Er moet echt sprake zijn van langdurige problematiek, waarbij hulpverleners al van alles hebben geprobeerd, voor een kind naar een pleeggezin wordt overgeplaatst.

Welke soorten pleegzorg bestaan er?

Er zijn verschillende vormen van pleegzorg: voor korte of voor langere tijd, zeven dagen per week of een dag(deel) per week, voor weekenden en vakanties of tijdens crisissituaties. Welke vorm van pleegzorg ingezet wordt, is afhankelijk van de situatie waarin het kind en het gezin zich bevinden.

Pleegouders kunnen zelf kiezen voor welke vorm(en) zij beschikbaar willen zijn. De pleegzorgorganisatie zoekt dan een vorm die het beste is voor het kind.

Kortdurende pleegzorg

Bij kortdurende pleegzorg woont een kind voor kortere tijd, tot ongeveer een jaar, bij een pleeggezin. Het kind kan daarna bijvoorbeeld weer naar huis, omdat de situatie thuis is verbeterd. Of omdat het kind op zichzelf gaat wonen.

Kortdurende pleegzorg kan ook starten vanuit de crisisopvang. Bij crisisopvang is de situatie thuis zo ernstig dat een kind acuut weg moet, bijvoorbeeld voor zijn eigen veiligheid. Ook dan willen organisaties het liefst dat een kind meteen naar een gezin gaat. In de tussentijd bekijkt de pleegzorgorganisatie wat de beste oplossing is. Soms kan een kind na de crisis weer naar huis, maar soms blijft het kind voor langere tijd in een pleeggezin wonen.

Langdurige pleegzorg

Soms wordt duidelijk dat de ouders helemaal niet meer voor hun kind kunnen zorgen. Dan blijft het kind bij een pleeggezin wonen, vaak totdat hij of zij volwassen is. Dit wordt langdurige pleegzorg genoemd.

Deeltijdpleegzorg

Deeltijdpleegzorg betekent dat een kind een aantal dagdelen of dagen opgevangen wordt door de pleegouders.

Bij deeltijdpleegzorg zijn verschillende variaties mogelijk, soms ook in combinatie, zoals:

• een aantal uren of dagdelen per week;
• meerdere dagen per week;
• een of meer weekenden per maand;
• (delen van) vakanties.

Deeltijdpleegzorg wordt bijvoorbeeld ingezet om ouders te ontlasten en zo problemen of uithuisplaatsing te voorkomen. Ook kinderen die uit huis geplaatst zijn en in een leefgroep wonen, vinden het vaak fijn om regelmatig in een gezin te verblijven.

Netwerkpleegzorg

Als een kind door familie, vrienden, buren of andere bekenden opgevangen wordt, noemen we dat netwerkpleegzorg. Dit kan lang- en kortdurend zijn, tijdens weekenden en vakanties of tijdens crisissituaties. Hier wordt meestal eerst voor gekozen, voordat er besloten wordt een kind in een ander pleeggezin te plaatsen.

Hoe regel je pleegzorg voor je kind?

Ouders kunnen zelf, in overleg met de hulpverlening, voor pleegzorg kiezen. Zo worden de ouders tijdelijk ontlast, en heeft het kind een rustige en veilige plek om te wonen en op te groeien. Soms bepaalt de kinderrechter dat een kind naar een pleeggezin moet.

Er zijn diverse pleegzorgorganisaties in Nederland waar je terecht kunt. Zoek naar een pleegzorgorganisatie in je regio en neem contact met ze op om meer informatie te krijgen over hoe je pleegzorg kunt aanvragen.

Meestal kun je dit telefonisch of via een online formulier doen. Dan wijst de rest zich vanzelf. Ook kun je via het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) aangeven dat je pleegzorg wil. De hulpverleners van het CJG helpen je graag verder.

Zie ook: Hoe bereid je jouw kind voor op een pleeggezin?

Hoe ziet pleegzorg er uit?

Als een kind (tijdelijk) niet meer thuis kan wonen, dan zoekt de pleegzorgorganisatie naar een passend pleeggezin. Het zoeken naar het meest passende gezin is een zorgvuldig proces, waarin de belangen van het kind centraal staan.

In eerste instantie kijken medewerkers van de pleegzorgorganisatie of het kind bij familie of bekenden kan wonen. Opvang bij familie of bekenden noemen we netwerkpleegzorg. Is netwerkpleegzorg niet mogelijk, dan zoekt de organisatie een passend pleeggezin uit haar bestand.

Wanneer het kind bij een pleeggezin komt, wordt er eerst een plan opgesteld. Hierin staan de afspraken tussen ouders en pleegouders, maar ook eventuele doelen waaraan gewerkt wordt. Is er sprake van gedragsproblemen of psychische stoornissen? Dan wordt hier ook aan gewerkt.

Er is regelmatig een evaluatie met de hulpverleners van de pleegzorgorganisatie, de pleegouders en de biologische ouders. Zo wordt er gezorgd dat alle partijen op één lijn blijven staan en dat het kind een zo goed mogelijk leven kan leiden.

Hoe word je pleegouder in Nederland?

Het kan ook zijn dat je zelf pleegouder wil worden. Hoe regel je dit eigenlijk? En kom je hier wel voor in aanmerking?

Er zijn zoveel verschillende mensen die pleegouder zijn geworden. Sommigen zijn tweeverdieners, anderen zijn single. Pleegouders komen in alle soorten en maten. Het uitgangspunt is dat iemand een kind structuur, warmte en veiligheid kan bieden. Wanneer je daar aan kunt voldoen, mag je in principe pleegouder worden.

Er komt natuurlijk wel een zorgvuldige voorbereiding bij kijken. Pleegouder worden is namelijk een ingrijpende stap. Je gaat immers het kind van een ander opvoeden en meestal heeft zo’n kind de nodige problemen waar aan gewerkt moet worden.

Wettelijke voorwaarden om pleegouder te worden:

• Je bent minimaal 21 jaar;
• Je ontvangt een verklaring van geen bezwaar van de Raad voor de Kinderbescherming. De pleegzorgorganisatie vraagt deze verklaring – na uw toestemming – aan;
• Je kunt een kind een stabiele leefsituatie bieden;
• Je staat open voor begeleiding van de pleegzorgorganisatie en biedt ondersteuning bij de uitvoering van het hulpverleningsplan.

Stappen om pleegouder te worden:

1. Je vraagt informatie over pleegzorg aan.
2. In het informatiepakket lees je wanneer er bij je in de buurt een informatiebijeenkomst is.
3. Je bezoekt een informatieavond.
4. Na de informatiebijeenkomst kun je je aanmelden.
5. Je volgt de voorbereidingstraining.

Na het aanmelden volg je samen met andere aspirant-pleegouders een voorbereidingstraining van een aantal dagdelen. In deze training leer je meer over verschillende thema’s die met pleegzorg te maken hebben, zoals achtergronden en ontwikkeling van pleegkinderen, hechting en contact met ouders. Ook vertellen pleegouders hun ervaringen en kun je hen en de pleegzorgmedewerkers vragen stellen.

Er komt dus veel kijken bij pleegzorg. Of je nu pleegzorg ouder wil worden, of je kind pleegzorg nodig heeft. Weet dat een kind niet zomaar ergens geplaatst wordt en er zorgvuldig wordt omgegaan met de behoeftes van het kind.

Gerelateerde informatie

In de kennisbank van Ouderpeilpunt vind je honderden blogs met handige tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen:

• Weekendpleegzorg: even een time-out
• Mijn kind woont in een pleeggezin
• Welke rechten hebben ouders met een kind in een pleegzorg?

Wil je jouw verhalen delen?

Wil je, als ouder, jouw zorgen en verhaal delen met andere ouders en tips van anderen krijgen? Meld je aan bij Ouderpeilpunt ouderportaal. Als ouder sta je er niet alleen voor. Er zijn veel ouders die dezelfde uitdagingen tegen komen. Via het Ouderpeilpunt ouderportaal deel je jouw ervaringen met andere ouders. Het ouderportaal is de plek waar ouders elkaar vinden voor steun en advies. In een afgeschermde en veilige omgeving vind je een luisterend oor van lotgenoten.

Naar het Ouderportaal