Gevolgen wachtlijsten jeugdzorg voor mijn kind: woede en slapeloosheid

Marloes Nuijten

De wachtlijsten van jeugdzorg vinden moeders Petra en Marleen een groot probleem. Hun kinderen staan maanden op een wachtlijst voordat er überhaupt een intake heeft plaatsgevonden.

En met meerdere kinderen die hulp nodig hebben, staat er altijd wel iemand op de wachtlijst. Tijdens het wachten worden de gevolgen van de wachtlijsten in jeugdzorg pijnlijk zichtbaar.

Op dit moment heeft de pleegdochter (16) van Petra dringend hulp nodig. Vier maanden geleden kwam ze met haar oudere zus bij Petra wonen, omdat de meiden thuis niet meer veilig waren. 

Zo werd de zestienjarige pleegdochter betast op plekken waar zij dat niet wilde, was de vader alcoholist en er was geen eten in huis. Het eten dat er was, was beschimmeld.


 ,,Dit is wat ik tot nu toe weet, maar de meiden hebben mij nog niet alles verteld. Dat komt stukje bij beetje.”


Petra ontfermt zich over de zussen alsof het haar eigen kinderen zijn. Maar de jarenlange verwaarlozing hebben ertoe geleid dat haar jongste pleegdochter depressief is, hechtingsproblemen heeft en denkt aan zelfmoord. 

Wachtlijsten jeugdzorg

Dat de wachtlijsten in jeugdzorg een probleem zijn, merkte Petra vier maanden geleden. Ze deed een spoedaanvraag voor een GGZ-behandeling. 


 “Er werd gezegd dat de intake ergens in april is, dat was vier maanden later! Maar het kon ook mei worden. Dat is moeilijk voor mijn pleegdochter. Een behandeling starten vindt ze al enorm spannend, omdat ze weinig vertrouwen heeft in vreemde mensen.”


En hoe langer het duurt, hoe groter die angst wordt. In de tussentijd is ze depressiever geworden en denkt ze vaker aan het plegen van zelfmoord.

“Er werd gezegd dat de intake ergens in april is, dat was vier maanden later! Maar het kon ook mei worden. Dat is moeilijk voor mijn pleegdochter. Een behandeling starten vindt ze al enorm spannen, omdat ze weinig vertrouwen heeft in vreemde mensen.”

Het is niet de eerste keer dat Petra dit meemaakt. Zelf heeft ze drie kinderen en allen stonden in het verleden ook op een wachtlijst voor jeugdhulp. De kinderen hadden hulp nodig met verschillende gedragsproblemen. 

Die problemen zijn ontstaan door de rol van hun vader in hun jeugd.  ,,De vader van mijn kinderen was behoorlijk agressief en narcistisch ingesteld.

 Hij vond vooral zichzelf heel belangrijk en kon zich niet inleven in anderen. Na onze scheiding ging hij volop aan de drank en drugs.” 



‘Mijn zoon durfde niet meer buiten te spelen’ 



Petra’s kinderen kregen daar veel van mee. Dat was voor haar de reden om de omgangsregeling stop te zetten. Haar ex-man wilde zijn kinderen niet onder toezicht zien. 

,,Toen ik ging samenwonen met mijn huidige vriend, veranderde de houding van mijn ex. Hij werd heel erg agressief.” 

Petra’s jongste zoon was zeven. Hij durfde niet meer buiten te spelen. “Dat kwam door papa, zei hij. Ook de ramen mochten niet open, uit angst voor papa.” 

Gevolgen wachtlijsten jeugdzorg     

Alledrie de kinderen van Petra kregen een flinke knauw. En of het allemaal nog niet erg genoeg was, werd de jongste dochter van Petra misbruikt door haar stiefopa. 

De kinderen kregen intensieve traumatherapie, maar voor vervolgbehandelingen kwamen ze op een wachtlijst te staan. ,,We kwamen op een dood spoor. 

Zo moest mijn dochter ruim vijf maanden op een wachtlijst staan voor een intake. Na de intake moesten we vervolgens weer tweeënhalve maand wachten.” 

Opgekropte woede 

Ondertussen ging het steeds verder bergafwaarts met de kinderen en werden de gevolgen van de wachtlijsten bij jeugdzorg zichtbaar.

 De zoon van Petra had veel last van opgekropte woede. Met gebalde vuisten ging hij door het leven. Een soort tikkende tijdbom. 

Ieder moment kon de bom barsten. De jongste dochter kreeg last van slaapproblemen en driftbuien. 


,,Ze durfde niet meer alleen te slapen en sliep maximaal twee uur per nacht bij mij in bed.”


Wachtlijsten bijzondere jeugdzorg

Ook Marleen kreeg te maken met wachtlijsten in de jeugdzorg. Ze heeft drie kinderen. Hun taalontwikkelingsstoornis (TOS), autisme en ADHD zorgen ervoor dat haar kinderen extra begeleiding nodig hebben. Naast hun behandeling in de ZG-zorg (zintuigelijke gehandicaptenzorg). 

Marleen: ,,We hebben elf rechtszaken moeten voeren over de toewijzing van begeleiding voor de TOS voor de kinderen. We hebben ze allemaal gewonnen, dus de gemeente moest de begeleiding toewijzen voor twee jaar.”

Zeker met TOS is het volgens Marleen belangrijk om zo vroeg mogelijk met de behandeling te beginnen. De taal- en spakontwikkeling is namelijk het sterkst tot ongeveer het zevende levensjaar. 

TOS wordt alleen niet altijd erkend en vaak in één adem genoemd met het bekendere autisme. Terwijl TOS voorkomt bij 1 op de 20 kinderen, ASS bij 1 op de 100 kinderen. 

Volgens Marleen hadden haar kinderen daarom andere behandelingen nodig. Bij TOS gaat het om communicatieproblemen en is de behandeling gericht op het beter kunnen spreken.

 ,,Het vervelende is dat je als ouder geen enkele invloed hebt. Onze eerste jeugd- en gezinscoach was een wijkverpleegkundige. Niks ten nadele daarvan, maar als zij moet beoordelen wat wij nodig hebben.”

De wijkverpleegkundige ging niet akkoord met het aantal gevraagde begeleidingsuren. De rechtszaken zorgden ervoor dat dit uiteindelijk met terugwerkende kracht werd toegekend. ,,Daar heb je alleen niet zoveel aan, omdat je de tijd niet kunt terugdraaien.” 

Er stond altijd wel iemand op de wachtlijst

Marleen: ,,Mijn kinderen hebben lang op wachtlijsten moeten staan. Met drie kinderen stond er altijd wel eentje op, dat vond ik frustrerend. 

Toch mochten wij nog van geluk spreken, omdat de behandeling via de ZG-zorg verliep in plaats van de GGZ. Bij ons begon meteen ook de gezinsbegeleiding. 

Dit kon heel snel beginnen, terwijl de onderzoeken voor de beste behandeling voor TOS voor de kinderen nog liepen.”

Uiteindelijk was de dochter van Marleen elf jaar toen ze een behandeling bij Kentalis kreeg en op vijftienjarige kwam pas de begeleiding vanuit de gemeente. 

Vier jaar later dus. ,,Doordat de begeleiding te laat op gang kwam, heeft ze veel kostbare tijd verloren waarin ze had kunnen oefenen.”  

Hierdoor is de spraak van haar dochter minder goed ontwikkeld dan bij de andere twee kinderen.

Overbruggingshulp

Om de wachttijd te overbruggen, bood Petra dag en nacht een luisterend oor aan aan haar kinderen en pleegkinderen. ,,Ik probeerde ook met hen te gaan wandelen. 

Kocht een herdershond en zei tegen mijn kinderen dat de hond hen zou beschermen. Dat gaf steun en daar waren ze heel blij mee. 

Ook ben ik met ze gaan kamperen op een natuurcamping. Marshmallows en een vuurtje erbij en we hadden het geweldig met elkaar. 

We proberen het leuk te houden en hangen letterlijk de slingers op in de woonkamer. We moeten het zelf doen, dus proberen we van iedere dag een feestje te maken!”

WachtVerzachter

Een goede overbruggingshulp is voor Petra de WachtVerzachter. Ze schakelde dit in voor haar dochter en gaat ook haar pleegdochter aanmelden. 

Het is een oplossing voor als je in afwachting bent van psychische hulp. Zo kun je tijdens het wachten al werken aan je herstel. 

Je kind wordt gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die regelmatig belt en je motiveert om in beweging te komen. ,,Je komt je bed uit, gaat weer naar buiten.” 

Ook kun je in kleine groepjes leuke dingen doen, zoals naar de bioscoop. ,,Je spreekt mensen die in hetzelfde schuitje zitten als jij. 

Je kunt ervaringen met elkaar uitwisselen. Je hoort vaak dat ze zich niet begrepen voelen; hier vind je herkenning.” 

Praten en gehoord worden

Maar ook als ouder moet je proberen jezelf staande te houden. ,,Voor veel ouders helpt het om andere ouders in een zelfde soort situatie op te zoeken.” 

Marleen werd lid van de cliëntenraad van Kentalis. Deze organisatie ondersteunt mensen die slechthorend, doof of doofblind zijn of een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of communicatief meervoudige beperking hebben.

 ,,Daar word ik gehoord en vertegenwoordig ik meer dan alleen mijn eigen kinderen. Eerst wilde ik vooral iets terugdoen voor Kentalis, omdat deze organisatie zo ontzettend veel voor mijn kinderen heeft betekend. 

Daarna kwam de behoefte om iets te betekenen voor de cliënten die er nu zijn, en in de toekomst komen.” 

Wil je meer weten?

In de kennisbank van Ouderpeilpunt vind je blogs met handige tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen: 

Staat jouw kind op de wachtlijst? 

Heb jij ook te maken met wachtlijsten in de jeugdzorg, en wil je hierover verder praten? Of wil je in contact komen met anderen die in hetzelfde schuitje zitten? Op ons Ouderportaal kun je ervaringen uitwisselen, zodat je niet meer het gevoel hebt er alleen voor te staan. Aanmelden is gratis.