ADHD uitleggen aan je kind: door de kinderpsycholoog of zelf vertellen

Je hebt net ontdekt dat je kind ADHD heeft. Hoe leg je dat aan je kind uit? Moeders Bianca en Christa hadden ieder hun eigen manier. Bianca liet het over aan de kinderpsycholoog. Christa heeft zelf ook ADHD en vertelde het haar zoon zelf.

Het is nog allemaal heel vers. In januari van dit jaar heeft Finn (7), de zoon van Bianca, de diagnose ADHD gekregen. “Ik had al eerder het idee dat Finn ander gedrag vertoonde dan andere kinderen, maar ik wist niet zeker of ik het bij het juiste eind had. Finn is ons enige kind. We kunnen niet vergelijken.”

Vanaf het moment dat hij in groep 1 zat, had hij regelmatig woede-uitbarstingen. Liepen dingen anders dan hij van tevoren had bedacht, dan werd hij al boos.

Op advies van zijn juffen zijn Bianca en Finn bij Kind & Ouder in IJsselstein terechtgekomen. Deze praktijk biedt psychologische hulp aan kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar die wonen binnen Lekstroom. De psycholoog van Kind & Ouder herkende inderdaad symptomen van ADHD, vertelt Bianca.

ADHD test kind

,,Finn was vijf en een half jaar toen hij een ADHD-test kreeg. Er kwam niks uit. Vijf jaar was ook eigenlijk te jong om te testen.” Ondertussen werd Finn steeds drukker, luider en impulsiever. De psycholoog is met dit gedrag aan de slag gegaan.

Hoe ouder Finn werd, hoe beter hij zich kon uiten. De woede zakte daardoor weg. ,,Het ging een tijd goed, maar in groep 3 begon het ‘corona-gebeuren’ en kwam Finn thuis te zitten.

 Hij miste de structuur en kon niet wennen dat hij vanuit huis aan school moest werken. Zijn concentratie was moeizaam en hij kon geen seconde stilzitten.”

Op advies van de juf is Bianca nogmaals naar de psycholoog gegaan. Dit keer een andere dan de eerste. ,,Ik vroeg me ook af of dit gedrag normaal is voor een jongetje van inmiddels 7 jaar.

We hebben vorige zomer een intelligentietest laten doen om te onderzoeken of Finn slimmer is dan anderen en daardoor tegen iets aanloopt. Daar kwam inderdaad een bovengemiddelde score uit, maar verder niet heel bijzonder.”

Een ADHD-test bleef deze keer achterwege, omdat zowel Bianca en haar man als de psycholoog niet per se de meerwaarde ervan zagen. ,,Alle symptomen neigden ernaar. We wilden gewoon starten met therapie.”

ADHD-test: wel of geen diagnose? 

Toch gaf de school van Finn aan dat ze graag een ADHD-test wilde laten doen.

,,Ik ben een klein beetje allergisch voor het stempeltje. Bang dat mijn kind benadeeld wordt. Je wilt dat hij een zo normaal mogelijke tijd doormaakt. Als je gaat zeggen dat hij ADHD heeft, is hij toch dat jongetje met ADHD.”

Toch bleek het na overleg met de psycholoog niet zo’n slecht plan. ,,De psycholoog vertelde dat als er een diagnose is gesteld, er voor school een potje geld vrijkomt waardoor een kind beter geholpen kan worden. Vanaf dat moment had ik een beter gevoel. Ik hield voor ogen dat dit het beste voor Finn was.”

De test werd afgenomen. Zowel de ouders als school vulden een vragenlijst in. Daar kwam inderdaad ADHD uit: de diagnose ADHD werd officieel gesteld. ,,Ik was daar heel verdrietig over. Niemand wil dat er iets met je kind is. Je gaat toch tegen andere uitdagingen aanlopen als je kind ADHD heeft.”

Hoe leg je ADHD uit aan kinderen?

Hoe leg je op een makkelijke manier uit waarom je kind niet kan stilzitten, altijd zijn spullen kwijt is en wat een aandachtstekort is? Bianca en Christa deden dit allebei op hun eigen manier.

Manier 1: ADHD uitleggen met een prentenvoorleesboek

Bianca vroeg de kinderpsycholoog om ADHD uit te leggen aan haar zoon. Als Finn vragen zou hebben, kon de psycholoog die gelijk goed beantwoorden. De psycholoog kwam met het prentenvoorleesboek ‘Zo snel als een Ferrari’ op de proppen.

Een verhaal over een jongen met ADHD die tegen allerlei dingen aanloopt en van alles meemaakt. ,,De psycholoog had er goede ervaringen mee en op internet lazen we er ook goede verhalen over. Daarbij is ons zoontje een echte Formule 1 fan, dus wij hadden geen twijfel!”

In drie sessies vertelde de ‘praatdokter’ zoals Finn haar noemde, over het boek en beantwoordde ze meteen de vragen die Finn had. “Thuis kwam onze zoon niet meer met vragen.

Hij vertelt wel dat hij ADHD heeft en zijn conclusie is dat hij daarom zo snel is. Het boekje heeft het allemaal heel positief gebracht! We hebben helemaal niet het idee dat Finn zichzelf anders ziet dan andere kinderen.

Ik denk dat dat een groot voordeel is van de jonge leeftijd waarop bij hem de diagnose is gesteld.”

Manier 2: Uit eigen ervaring vertellen

Christa vertelde zelf aan haar tienjarige zoon Harjan dat hij ADHD heeft. Christa: ,,Ik heb zelf ADHD en ik heb het hem uitgelegd aan de hand van mijn eigen ervaringen. Ik vertelde hem waar ik tegenaan loop en dat ik soms ook rare gedachten heb. Ik noem het ‘wat als’ gedachten, dat zijn vaak dwangmatige of angstige gedachten. Ik ben bijvoorbeeld bang voor de dood. Harjan heeft zelf ook last van ‘wat als’ gedachten. Hij slaapt soms slecht, omdat hij dan teveel in zijn hoofd heeft.”

Van tevoren had Christa met niemand overlegd over de manier waar ze het zou vertellen. Ook had ze zich niet ingelezen. Ze deed het puur op gevoel.

,,Ik hoef hem maar aan te kijken en dan weet ik al genoeg. Ik wist dat het niet zou werken als ik het op een kinderlijke manier tegen hem zou vertellen. Daar is Harjan te slim voor.

Bang dat hij angstig zou worden, was ik absoluut niet. Ik heb hem vooral duidelijk gemaakt dat het niet erg is als je ADHD hebt en dat als hij nare gedachten heeft, hij het tegen mij zegt. Ik weet hoe het is om die gedachten te hebben. Het is belangrijk dat je dat met iemand deelt.”

Piekeren en overdenken

Volgens Christa kunnen gedachten bij mensen met ADHD tegelijk en intensief aanwezig zijn. Net als omgevingsgeluiden. Het filteren gaat niet goed. Ze gaat hierdoor piekeren, en als je dan ook nog intelligent bent, kun je aardig vastlopen.

Gedachten kunnen aan het begin van de week ontstaan en hoe verder ze in de week komt, steeds heftiger worden.

 ,,Als je er niks aan doet, zijn de gedachten aan het eind van de week immens groot geworden en problematisch. Daarom wil ik van Harjan weten in welke fase hij met zijn gedachten zit.

Dat komt niet uit hemzelf, maar ik vraag er wel regelmatig naar. Niet teveel, want anders ga je het voeden. Toch merk ik dat mijn zoon het waardeert. Laatst was ik met hem een dagje weg en zei hij dat hij het zo fijn had gevonden, vooral het samen praten.”

Het gaf hem meteen rust nadat Christa het hem had verteld. Nu begreep hij wat er met hem aan de hand was! In de klas vertelde Harjan niets, omdat hij niet wil dat kinderen anders naar hem kijken.

Ervaring ouders: blij!

Beide moeders zijn blij met de manier waarop ze het uitleggen van de diagnose hebben aangepakt. De zoons hebben het positief opgepakt en concentreren zich vooral op de talenten die ADHD met zich meebrengt.

Een concreet voorbeeld van Bianca maakt dat prachtig duidelijk. ,,In februari waren we de Olympische Spelen aan het kijken. Het bleek dat Russische atleten doping hadden gebruikt. Finn vroeg mij wat doping was en ik vertelde dat dat iets is waarvan je heel snel wordt. ‘Oh, dat heb ik helemaal niet nodig’, zei hij. ‘Ik ben al snel!”

Vermoed jij ook dat je kind ADHD heeft? 

In onze kennisbank staan honderden blogs met tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen?

• Hoe ga je om met het gedrag van jouw kind met ADHD? 
• Gewoon druk of ADHD: hoe zie je het verschil?
• Een diagnose stellen kan fijn zijn, maar soms gaat het verkeerd

Ervaringen ouders: kind met adhd

Heb jij ook een kind met ADHD en wil je hierover verder praten met andere ouders? Op ons Ouderportaal delen ouders met een kind met ADHD hun ervaringen, tips en adviezen. Log in en praat mee.

Bezoek ons Ouderportaal