Ik schreef al eerder dat ik graag mijn gevoelens en ervaringen op papier zet. Het werkt voor mij therapeutisch. Daarnaast geven mijn notities en aantekeningen mij houvast in gesprekken met zorgprofessionals.
Tijdens het opvoedspreekuur op school kan ik aan de hand van mijn schrijfsels makkelijker uitleggen hoe ik me voel, hoe mijn kind worstelt met zijn gedrag en ook gerichter opvoedkundig advies vragen aan de intern begeleidster.
Advies van een opvoedkundige
Mijn brainstorm op papier over ADHD-symptomen en mijn belevenissen met Max geven de opvoedconsulente goede aanknopingspunten voor tips en opvoedkundig advies:
1. Schenk negatief gedrag geen aandacht
Ik krijg te horen dat het geschreeuw van mijn zoon moet negeren en er geen aandacht aan moet schenken. Maar de weg naar goed gedrag zal gepaard gaan met schreeuwen.
2. Maak bewust contact
Ook wordt me verteld dat drukke kinderen in het algemeen ‘niets’ horen. Ze zijn te veel bezig met hun eigen ding. De opvoedkundige vertelt me veel nuttigs: “Als je hem aanspreekt, kijk je hem recht in de ogen en houd eventueel zijn armen vast. Laat hem wat je hebt gezegd nog een keer herhalen.”
3. Pas belonen trapsgewijs en duidelijk toe
‘‘Waarschuw je zoon voordat hij iets mag, in de trant van: ‘Als je buiten gaat spelen en mama roept je, dan kom je meteen. Als je meteen komt, dan mag je tv kijken.’ Gebruik positieve chantage door middel van belonen, bijvoorbeeld door te omhelzen. Als jij zus doet, dan mag je zo. Maak complimenten zo concreet mogelijk, zodat hij goed begrijpt waarom je zo blij bent, zodat hij zelfverzekerder wordt.”
4. Niet teveel prikkels door vriendjes
‘‘Te vaak afspreken met vriendjes kan soms Max’ emmer doen overlopen. Houd hier rekening mee. Hij krijgt immers zo veel te verwerken op een dag. Thuis tv kijken is een goede manier om rustig te worden. Laat hem ook lekker spelen in zijn kamer, of met speelgoed in de woonkamer.”
5. Vragen, niet (af)pakken
“Leer je kind speelgoed van een ander te vragen, niet te nemen. Belangrijk speelgoed ruimt hij voor zichzelf op. Maak er geen machtsstrijd van. Geef je grenzen aan, wees blij met wat hij doet en uit dit. Laat hem veel buiten spelen, hij is een doe-kind. Als je alles toepast, zal het twee weken duren voordat je resultaat ziet en misschien iets langer voordat het echt veranderd is.”
De gouden regel: zeggen, waarschuwen, actie
Aan het einde van het spreekuur krijg ik de gouden regel mee. Deze regel zouden alle ouders moeten toepassen op de weg naar meer consequent opvoeden: Eerst zeggen, dan waarschuwen en dan actie ondernemen.
In de praktijk klinkt dat dan ongeveer als: “Max, mama wil dat je stopt met schreeuwen. Max, als je nu niet stopt met schreeuwen dan ga je vroeg naar bed. Max, je stopt niet met schreeuwen, je gaat vroeg naar bed.”
Competentiemodel
Deze opbouw is overigens niet eenlijnig met het Competentiemodel. Deze methode is ontwikkeld in de jeugdhulpverlening om kinderen en jongeren zo optimaal mogelijk te laten leren.
Het Competentiemodel komt voort uit de leertheorieën en de ontwikkelingspsychologie. Het model heeft belonen hoog in het vaandel. Dus zou ik moeten zeggen: “Max, mama wil niet dat je schreeuwt. Max, als je stopt met schreeuwen mag je langer opblijven.”
De derde zin zou waarschijnlijk overbodig zijn gemaakt door de tweede, de belonende.
Zelfstandig oppakken
De maatschappelijk werker van het opvoedspreekuur vindt het niet nodig een afspraak te maken voor een vervolggesprek, behalve als er geen verbetering optreedt. “De actie ligt bij de ouders, niet bij het kind”, zegt ze. Ze voegt toe dat ze me intelligent genoeg acht het zelfstandig op te pakken.
Waarschijnlijk zegt ze dit om mij het vertrouwen te geven dat ik het kan. En ik voel me ook gevleid. Maar er schieten ook doemscenario’s door mijn hoofd. Ik zie op tegen de weerstand die Max gaat geven wanneer ik bepaalde adviezen toepas. Ik besluit dit gevoel niet met haar te delen.
Met niet al te veel vertrouwen in mezelf moet ik het er mee doen. Om met de betrokken mensen uit Max’ omgeving op dezelfde lijn te komen, maak ik een kopie van al mijn notities die ik uitwerk op een A4 voor zijn juf en haar stagiaire van de Pabo, die met een leerling als hem meteen wordt ontgroend.
Dit wil ik delen met jou
Terugkijkend op het advies van de opvoedkundige voelt het toch dubbel. Ze bedoelde het goed. Ik voelde me aan de ene kant gehoord en geholpen. Ze gaf goede opvoedkundige adviezen, waarmee ik stappen vooruit kon zetten. Tegelijkertijd waren de tips van de opvoedkundige ‘droge woorden’. Daarmee bedoel ik dat je tips wel kan begrijpen, maar je moet ze ook leren toepassen.
Zorgen uiten tegenover professional
Aan het einde van het gesprek had ik mijn zorgen kunnen en moeten uiten over mijn onzekerheid. Want ik had al een vermoeden hoe mijn zoon zou gaan reageren als ik de opvoedkundige tips zou toepassen en wat er dan op mij af zou komen. En mijn gevoel liet me niet in de steek. Een tip als ‘wees consequent’, hield ik niet vol. Ik wist wel dat ik dat moest doen, maar niet hoe. De opvoedkundige wist niet dat ik bang was voor Max' reactie en gedrag. Want angst regeerde elke dag. Ik kan dit beklemmende gevoel, 15 jaar later, nog als de dag van gisteren terughalen.
Conflictvermijding
Die angst voor agressie en geweld maakte dat ik conflicten zoveel mogelijk uit de weg ging. Ik draaide om de problemen heen en loste alles op voor Max. Dan kreeg ’ie weer zijn zin als het uit de hand dreigde lopen. Misschien nam ik mezelf op die manier in bescherming?
Advies aan ouders
Praten over opvoeding van je kind en delen van ervaringen is altijd goed. Vanuit je omgeving, ervaringsdeskundigen en professionals krijg je elke keer weer andere en nieuwe inzichten. Het advies aan ouders van een opvoedkundige is bedoeld om inzichten en toepassingen aan te dragen die jou en je kind weer vertrouwen geven om volgende - spannende - stappen te zetten. Ook al is elke stap een mini-stap, en gaat het in het proces soms zelfs een stap(je) terug, de intentie en het doel is om vooruit te komen.
Moet je een advies van de opvoedkundige opvolgen?
Een advies is een advies, nee dus. Vanuit professionele kennis en expertise dragen zij tips en toepassingen aan die kunnen werken. Uiteraard met de beste bedoelingen. Maar ieder kind, iedere thuissituatie, iedere context is anders. Het kan voorkomen dat een advies niet werkt. Bespreek dit dan openlijk om te onderzoeken waar dit door komt of om andere manieren te vinden die wél werken.
Opvoedadvies nodig?
Herken jij jezelf of je kind in dit verhaal? En wil je jouw ervaring delen met andere ouders of wil je zelf tips krijgen? Meld je aan bij ons Ouderportaal. Het Ouderportaal is de plek waar ouders met een kind met gedragsproblemen of stoornis elkaar vinden voor steun en advies. Zie ik je daar?
