Als je kind uit huis wordt geplaatst, komt er veel op je af. Verschillende partijen zijn betrokken, ieder met een eigen taak en verantwoordelijkheid.
Het is belangrijk om te weten wie welke rol heeft, zodat je begrijpt hoe de samenwerking verloopt en bij wie je terecht kunt met vragen. In dit artikel vertellen we je meer over de samenwerking tussen ouders, pleegouders, jeugdbeschermers en andere hulpverleners en leggen we de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokken partijen uit.
Overzicht van betrokken partijen
Bij een uithuisplaatsing zijn meerdere mensen en organisaties betrokken. Denk aan jeugdbeschermers, pleegzorgmedewerkers, pleegouders en natuurlijk jij als ouder. Iedereen heeft zijn eigen taak en kijkt vanuit zijn eigen perspectief naar de situatie. Het is heel belangrijk dat iedereen goed samenwerkt en dat jij als ouder goed weet welke rol iedereen vervult.
Rollen tijdens een uithuisplaatsing
Tijdens een uithuisplaatsing hebben verschillende partijen een eigen rol en die kunnen verschillen in situaties waarbij een uithuisplaatsing gedwongen of vrijwillig is. Bij een gedwongen uithuisplaatsing bepaalt de rechter of je kind uit huis geplaatst wordt. De jeugdbeschermer voert dit uit. Bij een vrijwillige uithuisplaatsing maak je samen met de hulpverlening afspraken over de zorg en omgang.
Dit zijn de verschillende rollen die van toepassing kunnen zijn bij een uithuisplaatsing:
Jeugdzorgorganisatie
De jeugdzorgorganisatie coördineert de pleegzorg, helpt bij het vinden van een geschikt pleeggezin en biedt ondersteuning gedurende de plaatsing. Ze zorgen ervoor dat alles goed verloopt.
(gezins)Voogd
De gezinsvoogd houdt toezicht op de zorg voor je kind en of de jeugdzorgmaatregel goed wordt uitgevoerd. Praat regelmatig met jou en het pleeggezin om te zorgen dat alles goed gaat.
Pleegouders
Pleegouders zijn de mensen die tijdelijk voor je kind zullen zorgen. Ze worden zorgvuldig geselecteerd en moeten voldoen aan bepaalde eisen om ervoor te zorgen dat je kind goed verzorgd wordt.
Ouder
Jij als ouder blijft belangrijk in het leven van je kind. Je hebt mogelijk contact met het pleeggezin en de jeugdzorgorganisatie om te zorgen dat de behoeften van je kind goed worden begrepen en vervuld.
Jeugd- of kinderrechter
De jeugd- of kinderrechter maakt juridische beslissingen over de zorg voor je kind. Dit kan gaan over hoe je kind wordt geplaatst (voogdijzaken) en hoe de omgang met jou geregeld wordt (omgangsregeling).
Hulpverleners of therapeuten
Dit zijn professionals zoals psychologen of maatschappelijk werkers kunnen betrokken zijn om je kind te ondersteunen bij eventuele emotionele of gedragsproblemen.
Mediation of bemiddeling
Als er problemen of conflicten zijn tussen de partijen, kan een mediator helpen om oplossingen te vinden en ervoor te zorgen dat alles soepel verloopt.
Onderwijsinstellingen
De school van je kind kan ook betrokken zijn om te zorgen dat de overgang naar het pleeggezin goed gaat, vooral als je kind speciale ondersteuning nodig heeft.
Familieleden en netwerkleden
Soms kunnen andere familieleden of vrienden van je kind ook betrokken worden bij de zorg, vooral bij netwerkpleegzorg.
Gemeente
De gemeente speelt een rol in zowel vrijwillige als gedwongen uithuisplaatsingen. Zij zijn verantwoordelijk voor de afhandeling van de benodigde indicaties en coördineren de zorg en financiering. Bij beëindiging van een ondertoezichtstelling (OTS) nemen zij de zorg over nadat het aan de jeugdbeschermingstafel is besproken en de beslissing is genomen.
Bij elke beëindiging van een OTS (Ondertoezichtstelling) moet dit eerst worden besproken aan de jeugdbeschermingstafel. De gemeente sluit hierbij aan en neemt de zorg over zodra de beslissing valt dat de OTS kan worden beëindigd. Dit proces wordt Toetsen aan Tafel genoemd.
Relatie tussen ouders en pleegouders
Als pleegouder en ouder zorgen jullie samen voor je kind, maar soms kan het toch voelen alsof je tegen elkaar werkt. Het is belangrijk om dit bespreekbaar te maken. Als je voelt dat de pleegouders je niet begrijpen of als er spanningen zijn, praat dan met de pleegzorgbegeleider. Hij of zij kan helpen om de communicatie te verbeteren.
"Als pleegouder vind ik het heel belangrijk dat ouders beseffen dat wij de meewerkende partij zijn en niet de beslissende partij. We staan meer naast de ouder dan ertegenover. Het is in het belang van jouw kind om samen met de pleegouders op te trekken." – Marielle, pleegouder
Omgangsregeling en pleegzorgorganisatie
Een omgangsregeling is een afspraak die bepaalt hoe vaak en op welke manier je contact hebt met je kind dat in een pleeggezin woont. Dit wordt vaak in overleg bepaald. Bij een gedwongen uithuisplaatsing neemt de jeugdbeschermer deze beslissingen. Bij een vrijwillige uithuisplaatsing maak je samen met de hulpverlening afspraken.
Je kunt bij de pleegzorgorganisatie terecht met vragen over de dagelijkse zorg en de omgang met je kind. Sommige organisaties hebben ouderraden of lotgenotengroepen, waar je steun kunt vinden bij andere ouders die in dezelfde situatie zitten.
Rollen van jeugdbeschermer en pleegzorgmedewerker
De jeugdbeschermer (gezinsvoogd) en pleegzorgmedewerker hebben elk een eigen taak:
- Jeugdbeschermer of gezinsvoogd: houdt toezicht op de veiligheid van je kind en zorgt ervoor dat de plannen van de rechter worden uitgevoerd, bewaakt de veiligheid van je kind en helpt bij juridische zaken. Hij of zij maakt afspraken met jou en het pleeggezin en helpt bij het oplossen van problemen om je kind te ondersteunen. Beide termen worden gebruikt voor een vorm van hulpverlening.
- Pleegzorgmedewerker: ondersteunt het pleeggezin en zorgt ervoor dat alles goed verloopt. Het is jouw aanspreekpunt voor vragen over de dagelijkse zorg van je kind.
“Heel vaak begin ik met uitleggen wat het verschil is tussen de jeugdbeschermer en de pleegzorgmedewerker. Een uithuisplaatsing is best een traumatisch gebeuren. Dan pik je als ouder niet altijd alle informatie op. Daarom is het goed om te weten: voor dit bel je mij, voor dat bel je de ander." – Corina, hulpverlener
Screening en wisselingen van pleeggezin
Als je kind net geplaatst is, is er een standaard screeningsperiode van drie maanden. In deze tijd wordt bekeken of het pleeggezin de juiste plek is voor je kind.
Het kan voorkomen dat het pleeggezin zelf op vakantie gaat of andere verplichtingen heeft, waardoor je kind tijdelijk naar een ander gezin moet. Het is goed om dit van tevoren te bespreken, zodat je voorbereid bent op eventuele wisselingen.
Preventieve zorg en netwerkbetrokkenheid
Preventieve zorg houdt in dat er vóór de uithuisplaatsing al gekeken wordt naar manieren om problemen te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door het bieden van extra ondersteuning aan jou als ouder, het betrekken van familieleden of een netwerkpleeggezin, zodat je kind in een vertrouwde omgeving blijft. Dit helpt om herplaatsing te voorkomen en om de zorg zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Verwachtingen van hulpverleners
Je mag van hulpverleners verwachten dat ze open met je communiceren en dat ze met je samenwerken. Als je merkt dat dit niet goed gaat, is het belangrijk om dit aan te kaarten. Je hebt recht op duidelijkheid en ondersteuning. Dit kun je allereerst doen om erover te praten met hulpverleners en op te schrijven waar je tegenaan loopt, dit helpt om concrete voorbeelden te geven in het gesprek.
Kom je er samen niet uit, dan kun je externe hulp inroepen van een ombudsman of klachtenfunctionaris.Ook kun je een formele klacht indienen of juridisch advies inwinnen. Het is wel belangrijk om je zorgen op een respectvolle manier te uiten en te blijven zoeken naar oplossingen die in het belang van je kind zijn.
“De jeugdbeschermer hoort net zo goed naast de ouder te staan, maar ouders ervaren dat vaak anders, omdat wij ook de uitvoering van de beslissing van de rechter doen. Toch proberen we altijd de ouder serieus te nemen." – Corina, hulpverlener
Samenwerking tussen ouders en pleegouders
Een goede samenwerking tussen jou en de pleegouders is belangrijk voor het welzijn van je kind. Probeer open te blijven communiceren en samen te werken, zodat je kind zich gesteund voelt door zowel jou als de pleegouders.
Je hebt meestal beperkte keuze in welke hulpverlener je krijgt, want dit is vaak afhankelijk van de organisatie en de beschikbaarheid. Je kunt je voorkeuren en zorgen delen met de jeugdzorgorganisatie. Als je problemen hebt met een hulpverlener kun je dit melden en vragen om een oplossing.
Aanvullende tips en hulp
Er zijn verschillende boeken die je kunnen helpen om beter te begrijpen wat er gebeurt en hoe je ermee om kunt gaan:
- Helpen bij verlies en verdriet van Manu Keirse
- Kinderen in spagaat van Leoniek van der Maarel
- Rouw bij kinderen en jongeren van Mariken Spuij
Het kan ook helpen om contact te zoeken met andere ouders die hetzelfde meemaken. Je eigen netwerk van naasten kan hulp bieden, maar ook lotgenotengroepen kunnen je helpen om je ervaringen te delen en tips te krijgen. Vraag je hulpverlener of pleegzorgorganisatie naar de mogelijkheden.
Veilig Thuis is vaak niet de eerste stap bij het oplossen van problemen thuis, want deze organisatie biedt vooral hulp in situaties waarin de veiligheid van een kind of volwassene in gevaar is. Schakel dit in als je je ernstig zorgen maakt over de veiligheid van jezelf of je kind en andere hulpverlening al is geprobeerd.
Tip van een ouder:
Als je in gesprek gaat met pleegouders of hulpverleners, stel dan vooral vragen in plaats van meteen kritiek te uiten. Door te vragen en duidelijkheid te zoeken, ontstaat er meer ruimte voor samenwerking en begrip.
Ouderportaal
Heb jij vragen of wil jij jouw verhaal delen? Meld je dan gratis aan voor het Ouderportaal.
