Herken je dit? Je autistisch kind doet graag alles op dezelfde manier. Hij of zij houdt vast aan steeds dezelfde routines. Als het verloop van de dag iets afwijkt, levert dat meteen problemen op bij je kind. Hoe ga je hier als ouders mee om? Accepteer je de behoefte aan vaste patronen en zet je alles op alles om je kind tegemoet te komen? Immers, autisme is iets voor het leven. Of ga je ertegenin en zoek je naar veranderingen bij je kind?
Joyce gaat winkelen met haar dochter
May (9) heeft autisme. Het is zaterdag, met haar moeder Joyce praat ze over wat ze vandaag gaan doen. Dat doet Joyce elke ochtend, de dag doornemen met May. De zaterdagen hebben een vaste indeling. Even naar oma, de winkelstraat in. En dan weer naar huis. Zo ook vandaag. Het is gezellig bij oma, May speelt een spelletje en ze geniet van de appeltaart van oma. Samen met mama loopt ze een half uur door de winkelstraat. Dan gaan ze naar huis. Onderweg bedenkt Joyce dat ze ook nog even aardappels moet halen voor het avondeten. Dat vindt May lastig. Want dat zat immers niet in het programma. May protesteert. Joyce zet door, May wordt boos. In de winkel trekt ze haar moeder aan de arm richting de uitgang. Met veel moeite en alle blikken op haar gericht, betaalt Joyce bij de kassa en lopen ze de straat op naar de parkeerplaats. Thuis heeft May tijd nodig om dit te verwerken.
Hoe ervaart een kind met autisme de wereld?
May raakt van de kaart als haar moeder spontaan afwijkt van het programma. Dat is kenmerkend voor kinderen met autisme. Ze hebben een enorme behoefte aan structuur en voorspelbaarheid. Dat komt vooral omdat kinderen zoals May veel energie nodig hebben om de wereld te begrijpen. Er komen door de dag heen allerlei prikkels op ieder mens af. Als je autisme hebt, heb je meer moeite om al die prikkels te verwerken. Als het te veel is en te snel gaat, raak je in de stress.
Structuur en voorspelbaarheid helpt dan om zonder (al te veel) stress de dag door te komen. Als je weet wat er komen gaat, krijg je rust in je hoofd.
Routines helpen bij autisme
Het is niet verwonderlijk dat routines erg prettig zijn voor autistische kinderen. Als May weet dat elke zaterdag winkeldag is, biedt dat houvast en rust in het hoofd. Als ze weet dat het winkelprogramma elke zaterdag wordt bepaald, en dat haar moeder daar niet van afwijkt, biedt dat houvast en rust.
Zo kunnen ook andere routines helpen bij autisme. Na elke schooldag met de knuffel op de bank muziek luisteren bijvoorbeeld. Of een rondje wandelen met de hond in het park. Deze routines betekenen veel voor het welzijn van je kind.
Waarom kunnen routines ook lastig zijn?
Routines kunnen voor je kind ook lastig zijn. Want het leven is nu eenmaal niet altijd voorspelbaar. Soms moet je afwijken van een patroon omdat er iets anders moet gebeuren. Dan kan je kind dus overprikkeld raken, wat zich dan uit in paniek of angst of woede.
Hoe help je jouw kind?
Als je weet dat je kind gebaat is bij vaste routines, kun je hier rekening mee houden in wat je doet en onderneemt. Je zorgt dat je zo veel mogelijk structuur en vaste ritmes aanbrengt in de dagen en weken.
Wat je daarnaast kunt doen, is begrip hebben voor je kind als het van streek raakt. Want je ontkomt er natuurlijk niet aan dat er eens iets onverwachts gebeurt. Houd er dan rekening mee dat je kind tijd nodig heeft om weer op adem te komen. Om weer rust in het hoofd te krijgen. Je zorgt er dan voor dat je even rustig aan doet en even geen nieuwe dingen onderneemt. Zo geef je jouw kind de kans op om adem te komen.
Hoe help je jouw kind praktisch met routines en patronen?
Hier zijn een paar voorbeelden om je kind praktisch te helpen:
- Supermarkt en winkelen: neem samen de winkels en boodschappenlijstjes door
- Dagje uit: neem de dagindeling samen door, bekijk samen een plattegrond of foto’s van de bestemming
- Bij het eten: houd een vaste plek aan tafel aan
- Voor het slapen gaan: houd vaste tijden en plekken aan voor de dagelijkse routines, zoals voor het slapen gaan
- Bij nieuwe activiteiten: gebruik een klok of timer om je kind te helpen van de ene naar de andere activiteit over te stappen
Hoe doe je dat met de omgeving?
Het kan zijn dat je omgeving niet altijd de situatie begrijpt. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar even bij iemand langskomen of bezoek krijgen, zonder dat je kind daarvan van slag raakt. Jouw aanpak kan begrip maar ook weerstand oproepen bij je familie, vrienden en andere contacten.
Daarom is het zaak de juiste mensen goed te informeren. De school informeren is noodzakelijk, want je kind brengt veel tijd door op school. Maar het is ook handig dat bijvoorbeeld de sportvereniging op de hoogte is. Dat kun je mondeling doen natuurlijk, maar ook een mail of app kan helpen.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank van Ouderpeilpunt vind je honderden blogs met handige tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen:
- Autistisch kind opvoeden
- Mijn kind is altijd bezig met 1 onderwerp, wat te doen?
- Mijn kind met autisme eet slecht: wat kan ik doen?
Wil je jouw verhaal delen? Ouderpeilpunt ouderportaal
Je staat er als ouder van een autistisch kind niet alleen voor. Er zijn veel ouders die dezelfde uitdagingen tegen komen. Via het Ouderpeilpunt ouderportaal kun je je ervaringen delen met andere ouders. Het ouderportaal is de plek waar ouders elkaar vinden voor steun en advies. In een afgeschermde en veilige omgeving vind je een luisterend oor van lotgenoten.
