Chronische stress komt veel voor bij ouders met een kind met een gedragsprobleem. Dat heeft gevolgen voor henzelf, hun werk of zelfs het hele gezin. Vanessa en Mieke vertellen over hun chronische stress, over de oorzaken en de klachten die ze ervaren. En ze geven tips om de stress aan te pakken.
De oorzaken van chronische stress
Nadat haar 5-jarige zoontje twee jaar geleden de diagnose autismespectrumstoornis (ASS) kreeg, kreeg Vanessa het gevoel op eieren te moeten lopen.
“We ondervonden moeilijkheden met ons zoontje sinds hij anderhalf jaar oud is, vooral omdat hij niet flexibel is en snel boos. Daardoor ben je continu alert. Je probeert voortdurend alles te regelen en soms gaven we hem zijn zin - al wilden we dat eigenlijk niet - enkel om te voorkomen dat hij boos werd.”
Met een zoon met PDD-NOS en een andere zoon die door ernstig hersenletsel na een ongeluk zeer mentaal beperkt is, ervaart Mieke al 22 jaar stress.
“Daar is geen standaardprocedure voor. Er komt heel veel op je af als je kinderen gedragsproblemen laten zien. Niet iedereen kan dat even goed relativeren en zien dat er situaties nog erger kunnen. Als je daarmee in je hoofd blijft zitten, blijven je gedachten maar malen.”
Chronische stress en lichamelijke klachten
Miekes gezin is zelfs ontwricht door de stress door de kinderen. Zo is ze inmiddels niet meer samen met haar partner. De spanning was thuis elke dag voelbaar.
“Ik sliep slecht, was humeurig. Langdurige stress doet echt iets met je lichaam. Ik werd zwaarder, kreeg allerlei kwalen. Ook mijn mentale gezondheid leed eronder: ik was veel in de war. Ik heb drie keer een burn-out gehad. Bij de laatste heb ik een tijd moeten revalideren.
Bij acute stress - wanneer er bijvoorbeeld een leeuw voor je staat - gebeurt er van alles in je lichaam. Het maakt het stresshormoon cortisol aan. Dat zorgt ervoor dat je extra energie krijgt, zodat je kunt vechten of vluchten.
Als je ‘bevriest’ van de spanning, gaat de cortisol in je spieren zitten. Als je dat vaak hebt, zoals ik dat had, heeft dat invloed op je darmen, spieren en gewrichten en hersenen.”
Inmiddels gaat het beter met Mieke. Haar jongste zoon woont sinds een paar maanden in Portugal en door bewust te leren omgaan met haar stress, heeft ze nu meer rust in haar leven. Verderop lees je de drie tips van Mieke.
Stress door opvang en school
Ook op het humeur en de relatie van Vanessa had de situatie met hun zoontje effect. “Dat zagen we achteraf pas. Als je chronisch gestrest bent, heeft dat invloed op alles wat met het gezin te maken heeft. Dat kan vermoeidheid veroorzaken. We probeerden dat zoveel mogelijk te voorkomen, door goed voor onszelf te zorgen.”
De opvang en basisschool leverden Vanessa en haar man alleen maar meer stress op. “Onze zoon liep vast op de opvang. Nu gaat hij naar het speciaal basisonderwijs.
Hij krijgt het normale lesaanbod, maar zit in een kleinere klas en krijgt meer individuele begeleiding. Dat heeft hem goed gedaan, en ons ook. Hij zat kort op het gewone onderwijs, maar daar zaten we continu gestrest naast de telefoon met de vragen: loopt het uit de hand, worden we gebeld, moeten we hem ophalen? Dat was heel stressvol.”
Zo doorbreek je chronisch stress door je kind
3 tips van Mieke om stress te verminderen
1. Zoek professionele hulp: praten lucht op
Mieke had er eerder mee willen beginnen. “Het is heel belangrijk dat iemand naar je luistert. Veel mensen horen wel wat er gezegd wordt, maar echt luisteren is een kunst. Professionals zijn ervoor om naar je te luisteren. Erover praten, lucht op.”
2. Blijf in beweging
Wandelen en andere vormen van bewegen spelen een belangrijke rol in Miekes leven bij het bestrijden van chronische stressklachten. “Als je langdurig stress ervaart, voel je altijd spanning in je lichaam.
Dan kun je niet goed ontspannen, want er staat constant een antenne in je hoofd aan die je niet kunt uitschakelen. Wandelen, yoga en andere vormen van bewegen helpen bij het ontspannen en rustig worden in je hoofd.’’
3. Kijk naar wat er wel goed gaat
“De manier waarop je denkt, speelt ook een grote rol. Het is belangrijk om, hoe moeilijk de situatie ook is, te kijken naar dingen die wel goed gaan met je kind en in je gezin. Die zijn er altijd. Dat zorgt voor een meer positieve kijk.”
Vanessa's 5 tips om stress te doorbreken
1. Besef dat je niet alles kunt sturen
“Als je kind klein is, kun je hem bijna inpakken met bubbeltjesplastic en hem beschermen voor de buitenwereld. Wanneer hij ouder wordt, is het niet houdbaar om alle risico’s voor te zijn.
Vaak vermijd je strijd, omdat je heel moe bent. Maar soms moet je risico’s nemen om te kijken hoe je kind erop reageert.”
2. Zorg ook voor jezelf
“Hoewel we veel stress ervoeren, vielen de klachten bij mij en mijn partner uiteindelijk mee. We doen allebei aan zelfzorg: dingen doen waar je blij van wordt, er gezellig op uit.
Ik heb het nodig om af en toe koffie te drinken met een vriendin of even naar de stad te gaan. Mijn vriend vindt het belangrijk dat hij kan sporten. Dat soort dingen moet je zien als heilig.
Wat er ook gebeurt, dat gaat door. Dat zorgt ervoor dat je overeind blijft. Cijfer jezelf niet weg.”
3. Regel een oppas
“Wij vonden iemand die ons af en toe ondersteunt door op onze kinderen te passen. Zonder haar hadden we het niet gered. Mijn partner is Braziliaans en zijn familie woont in Brazilië, dus die kunnen niet helpen.
Als je een klein netwerk hebt, is het heel belangrijk om toch iemand te vinden die je af en toe kan ontlasten zodat je ook samen eens iets kunt doen om de relatie gezond te houden.”
Lees waar je op moet letten bij het vinden van een goede oppas.
4. Blijf niet in je negatieve gevoel hangen
“Als de ochtend een beetje tegenviel, betekent het niet dat het gelijk een slechte dag is. De rest van de dag is er nog. Ga niet bij de pakken neerzitten als het even tegenzit. Maak dingen niet groter dan ze zijn, laat het bij het moment.”
5. Klamp je niet vast aan de diagnose
“De diagnose van je kind is slechts een momentopname. Denk niet dat vanaf daar alles moeilijk zal worden, dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Er is veel ruimte voor training en verbetering. Je kunt bijvoorbeeld samen gewoontes vinden die werken voor je kind en voor jezelf, waardoor het minder vaak uit de hand loopt.”
Ouderportaal
Heb jij ook last van chronische stress en wil je daarover praten met anderen? Of heb je meer tips voor ouders die dat momenteel ervaren? Deel jouw vragen en ervaringen op ons Ouderportaal en ga in gesprek met andere ouders. Maak snel een gratis account aan.
