Mijn zoon mag elk weekend naar huis. Dat zou voor mij als moeder van een ADHD’er in een instelling een heerlijk gevoel moeten zijn. Tegelijk is het ook iedere keer weer een grote verrassing hoe de dagen gaan verlopen.
Uit het niets kan Max alle kanten op schieten. Grenzen stellen en één lijn trekken is dan het enige dat je kunt en moet doen. Maar dat is voor mij meteen de grootste uitdaging die er is.
Max en zijn zus Amy kijken gebroederlijk samen naar de film De griezelbus. Vanuit het niets komt Amy naar buiten stormen en schreeuwt het uit: “Mama, Max zit me te pesten, hij loopt steeds voor de televisie, ik kan niets zien!”
Eerst prijs ik haar voor haar goede gedrag en dat ze me komt vragen om hulp. Ik klop mijn broek af, doe mijn schoenen uit en loop naar binnen. Amy is alweer bij de tv voordat ik goed en wel binnen ben om Max aan te spreken op zijn gedrag.
Ik zie nog net op tijd dat hij de afstandsbediening naar zijn zus gooit. De vredige stilte was van korte duur.
Daar komt weer een driftbui
Gelukkig mist Max de tv en Amy op een haar na, maar de peuken en het as vliegen door de kamer. Ik ben natuurlijk kwaad. Maar Max is blind van woede. Hij pakt de akoestische gitaar uit zijn standaard en gooit ook die naar Amy toe.
Ik grijp hem bij zijn armen voordat hij nog meer schade aanricht. Vervolgens zet ik hem op de tweezitsbank die voor het raam staat. Max schreeuwt het uit en verzet zich heftig. Hij schopt, slaat, spuugt en probeert me te bijten.
Ik kan hem nauwelijks vasthouden, hij is compleet over de rooie. Mijn vriend Rick, die ook bij me is, komt helpen. We houden Max nu samen vast. Het klinkt bezopen, maar het valt niet mee om een klein kind dat zich tegen man en macht verzet in bedwang te houden.
Vasthouden tot de rust terugkeert
Waarschijnlijk speelt ook mee dat we hem zo min mogelijk pijn willen doen. Als we hem echt zouden willen fixeren zou dat natuurlijk kunnen, maar we zijn allebei liefdevol en proberen met een zachte aanpak om Max tot bedaren te brengen.
Ik weet dat het nu op uithoudingsvermogen aankomt. We zullen Max moeten vasthouden tot de rust weer terugkeert in zijn boze hoofd. Of beter gezegd: totdat de boze bui weer zal afnemen.
Na twintig minuten zijn we nog steeds met Max op de bank aan het worstelen om hem stil te krijgen. Ondertussen spuugt en scheldt hij onophoudelijk; we zijn voor hem als een stier op een rode lap. Hij begint te zweten. De aderen in zijn nek zijn dik van de inspanning, zijn gezicht gloeit.
Een lijn trekken
Met de begeleiders van Max is afgesproken dat ik hem per direct zou terugbrengen als hij weer buitensporig gedrag laat zien. Helaas is dat ook nu zo. Het is altijd verdrietig om dat besluit te moeten nemen. Als we hem dit nieuws vertellen, raakt hij in paniek.
“Ik wil niet terug!”, schreeuwt hij. “Ik wil niet terug, ik wil niet terug, ik wil niet terug, ik wil niet terug, ik wil niet terug!!!”
Wel vijftig keer achter elkaar herhaalt hij deze zin. Ik voel dat zijn paniek steeds grotere vormen aanneemt. Maar ik kan mijn beslissing nu niet meer terugdraaien. Ik moet een lijn trekken.
Het is verkeerd als ik hem nu gerust zou stellen door te zeggen wat ik zo graag zou willen zeggen: “Lieve Max, mama geeft je nog een kans. Als je nu rustig wordt krijg je nog een kans, dan mag je blijven.”
Ik zet mijn emoties opzij en laat mijn verstand beslissen: ik zeg niets meer. Dit is wat we hebben afgesproken en zo gaan we het uitvoeren.
Het liefst wil je vluchten van de grote boze wereld
Na een half uur is Max drijfnat van het huilen en zweten. We gokken het erop dat hij nu rustig genoeg is om hem mee te nemen in de auto, terug naar Amsterdam. Het is onverantwoord om alleen met hem te gaan rijden. Dus we besluiten dat Rick rijdt en ik achterin naast Max plaats neem.
Max begint jammerlijk te smeken: “Mama, ik wil niet terug, alsjeblieft! Mama, ik wil niet terug! Geef me alsjeblieft nog een kans, mama, alsjeblieft!” Hij huilt dikke tranen. Ik heb zoveel medelijden.
Het liefst zou ik samen met hem ergens naartoe vluchten; ver weg van de grote boze wereld. Waar niemand last van ons heeft. Ik zou hem dan geruststellen, het nergens meer over hebben en zo lang wegblijven dat hij weer helemaal het jongetje is dat ik in mijn gedachten zo levendig voor me zie.
Maar dat kan niet. De realiteit is anders. Rick rijdt de snelweg op, zonder iets te zeggen. Er is geen weg meer terug voor mijn boze mannetje.
Druppeltjes tegen agressie
Max’ stemming slaat over van verdriet in haat als ik hem het flesje aanreik waarin ik zijn druppeltjes tegen agressie heb geteld. Hij neemt het flesje aan, maar draait het op zijn kop zodat alles eruit loopt. Alle haat en nijd die in zijn bol rondspoken gooit hij eruit. Ik doe nog een poging. Gelukkig lukt het me nu wel om zijn medicijnen naar binnen te werken.
Ik verander niet zomaar van gedachten
Inmiddels rijden we op de A9. Het is nog drie kilometer totdat we bij de instelling zijn. Ik pak mijn telefoon en selecteer het nummer van de groep van Max. Zijn vaste begeleider Reggy neemt op en ik vertel: “We zijn bijna terug op de groep, Reggy.
Het is helaas weer fout gegaan.” Reggy moet ook teleurgesteld zijn, maar hij laat er niets van blijken. Hij staat met versterking bij de deur op ons te wachten als we aan komen rijden. Max geeft zich helemaal over. Hij berust in zijn lot.
En hij weet: mijn moeder verandert niet van gedachten. Rick en ik volgen hen de gang in. Het afscheid duurt niet lang. We moeten vrijwel direct weg. Ik geef Max een flinke knuffel, zeg zo rustig als ik maar kan “tot volgende week Max,” en met een brok in mijn keel draai ik me om en loop weg.
Dit wil ik delen met jou
Een lijn trekken is lastig. Maar voorspelbaarheid geeft iedereen, dus ook kinderen met ADHD, een gevoel van veiligheid. Als je duidelijker grenzen stelt, zul je merken dat kinderen zich veiliger zullen voelen en zich daardoor prettiger en voorspelbaarder gaan gedragen.
Waarom is één lijn trekken belangrijk?
Je zorgt voor duidelijkheid als je iets zegt, precies doet wat je zegt en dat ook volhoudt. Je kind raakt dan niet in de war. Misschien is de volgende zin wel een goede en makkelijk om te onthouden: Zeg wat je doet en doe wat je zegt.
Waarom is grenzen stellen en je daaraan houden zo moeilijk?
Het moeilijke aan alles is om niet toe te geven aan je gevoel op de lastige momenten. Op het moment dat wij besloten dat Max per direct terug moet naar de groep, moesten we ook doorzetten.
We hebben gezegd wat we gaan doen, vervolgens moeten we ook gaan doen wat we hebben gezegd. Ondanks alle paniek, huilbuien, scheldpartijen en excuses. Je geeft een verkeerd signaal - en hebt een nog vervelendere tijd - als je toch je keuze terugdraait.
Dan zou je kind op zoek kunnen gaan naar de ‘gaten’ in je grenzen en kom je in nog lastigere situaties terecht met veel onduidelijkheid. Kortom: houd het simpel, houd je aan je afspraak, blijf doen wat je zegt.
Gedrag veranderen van je kind met ADHD duurt lang
Door grenzen te stellen en één lijn te trekken, leer je je kind wat wel en niet kan. Dat gaat niet van de een op andere dag, dit is een proces. Je moet ècht van goede huize komen om dit vol te houden. Vaak van jaren. Je moet zwoegen. Het doet pijn. Maar de aanhouder wint.
Deze vijf huisregels hielpen mij om duidelijke afspraken te maken en me daaraan te houden:
Bedenk samen met je kind een aantal duidelijke afspraken + gevolgen en schrijf ze op of teken ze op papier. Hiermee bepaal je samen grenzen en maak je ze ook zichtbaar.
Je kunt dit vel papier inlijsten of plastificeren en ophangen op een plek waar je kind vaak komt. Zo ziet je kind ze regelmatig.
Je kan de afspraken op deze manier (en op goede momenten) ook op luchtige wijze bespreken.
Reageer altijd en overal hetzelfde op het gedrag van je kind. Zorg dat je altijd doet wat je zegt: heb je dus ‘nee’ gezegd, houd dat dan vol. Verwacht je dat je de nee niet kan volhouden, dan kun je beter gelijk toegeven met een goede reden.
Geen woorden, maar daden. Houd het kort. Stop met ….., anders doe ik ….
Herken jij jezelf of je kind in dit verhaal?
Wil je jouw ervaring delen met andere ouders of wil je zelf tips krijgen? Meld je aan bij ons Ouderportaal. Het Ouderportaal is de plek waar ouders met een kind met gedragsproblemen of stoornis elkaar vinden voor steun en advies. Misschien zie ik je daar?
