Hoe je een rechterlijke machtiging voor je kind kunt krijgen, daar vertelt Dianne alles over in deze blog.
Toen de zoon van Dianne acht jaar was, wisten de professionals eindelijk wat er met hem aan de hand was. Kenneth bleek autisme te hebben. Inmiddels is Kenneth 32 jaar en weet Dianne uit eigen ervaring dat de zorg voor een kind met een gedragsprobleem of stoornis niet stopt als het kind volwassen wordt.
Integendeel. Zodra het kind meerderjarig is, is de invloed van ouders minimaal. Dianne ontdekte dat ze door het aanvragen van een rechterlijke machtiging toch de juiste hulp voor Kenneth kon regelen. Wat is een rechterlijke machtiging? Hoe krijg je een rechterlijke machtiging en wie kan deze aanvragen?
Onder een brug
“Kenneth woonde tot zijn achttiende thuis. Daarna is hij gaan zwerven,” vertelt Dianne. “Hij raakte verslaafd en omdat hij autisme heeft, kwam hij via diverse hulpverleningstrajecten bij het Leger des Heils terecht.”
Dianne legt uit dat het dan soms een tijdje goed ging, maar dat er dan iets kon gebeuren, waardoor het hele leven van Kenneth – en zijn omgeving – weer op de kop stond.
“Dan kreeg hij een eigen woning via het Leger des Heils, maar dan raakte hij bijvoorbeeld in detentie, omdat hij een pistool bij zich droeg. Zodra hij uit detentie kwam, had hij geen woning meer. Hoe ga je daar als moeder mee om? Waar leg je dan je grenzen? Ik lig in een warm bed, terwijl ik weet dat hij ergens onder een brug ligt. Maar terug in huis nemen, was ook geen optie.”
Psychoses
Een van de redenen dat Dianne Kenneth niet weer zelf in huis neemt, is dat Kenneth psychoses heeft. “Dat is heel beangstigend. Je hoort wel vaker van mensen die door psychoses een gevaar zijn voor de omgeving en rare dingen doen.”
Inbewaringstelling bij een crisissituatie
Als iemand een gevaar vormt voor zichzelf of zijn of haar omgeving en dit het gevolg is van een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening (zoals ouderdomsdementie), dan kan iemand in het uiterste geval onvrijwillig worden opgenomen in een zorginstelling. Zo’n onvrijwillige opname in een crisissituatie noemen we ook wel een inbewaringstelling.
De burgemeester moet de beschikking afgeven
De burgemeester moet een beschikking tot inbewaringstelling afgeven en een vereiste is dat er direct moet worden ingegrepen. Als er gewacht kan worden op een rechterlijke machtiging, dan wordt er dus geen beschikking tot inbewaringstelling afgegeven. Wat verder belangrijk is bij een inbewaringstelling, is geregeld in de Wet zorg en dwang.
Zoek als ouders contact met het veiligheidshuis
“Als ouder heb je in zo’n situatie weinig in te brengen, maar je kunt er natuurlijk wel voor zorgen dat je bekend bent bij de instanties die over zo’n gedwongen opname moeten beslissen,” benadrukt Dianne.
“In bijna iedere gemeente is wel een veiligheidshuis. Dat is een samenwerking tussen de burgemeester en de politie. Ik wil ouders die met dit soort problematiek te maken hebben, aanraden om aan te kloppen bij het veiligheidshuis in de eigen gemeente. Kun je het niet vinden, schrijf dan een brief naar de burgemeester en leg uit met welke problemen je te maken hebt rondom je kind. Vaak is het kind al wel bekend bij de gemeente, maar omdat het meerderjarig is, weet je als ouder niets. Door je te melden, kun je ervoor zorgen dat je geïnformeerd wordt als er iets speelt en dat je samen de juiste hulpverlening op gang brengt.”
Rechterlijke machtiging
Dianne hoorde op zeker moment over de rechterlijke machtiging en besloot deze voor Kenneth aan te vragen. Hiervoor moest ze contact opnemen met het CIZ (Centrum Indicatiestelling zorg).
Gedwongen medicatie
“Het voordeel is dat ze hem met een rechterlijke machtiging gedwongen medicatie kunnen geven, ook als hij in detentie zit. De ggz is dan verantwoordelijk voor zijn welzijn. Dat is als ouder heel fijn, omdat je dan weet dat de hulpverlening direct op gang komt zodra dat nodig is. Als ouder kun je het dan iets meer loslaten.”
Toch werd de rechterlijke machtiging voor Kenneth niet zonder slag of stoot afgegeven. “Er werd niet aan meegewerkt en ze vertelden me dat je dit als ouders niet kon aanvragen. Ik ben toen zelf op onderzoek uitgegaan via Google en kwam erachter dat je dit als ouder wel degelijk kunt aanvragen.”
Wie kan een rechterlijke machtiging aanvragen?
Een rechterlijke machtiging vraag je dus aan via het CIZ. In de Wet zorg en dwang (Wzd) is vastgelegd wie er een rechterlijke machtiging kunnen aanvragen. Dat zijn:
- De echtgenoot, geregistreerd partner of een andere levensgezel van de betrokkene;
- Een vertegenwoordiger;
- Ouders, kinderen, grootouders, kleinkinderen, broers en zussen van de betrokkene;
- Ouders en kinderen van de partner van betrokkene;
- Partners van de kinderen van de betrokken persoon;
- Grootouders, kleinkinderen, broers en zussen van de partner van de persoon om wie het gaat;
- De zorgaanbieder die zorg verleent aan de betrokken persoon;
- De Wzd-functionaris.
Hulptroepen komen in actie als dat nodig is
“Door die psychoses was Kenneth onvoorspelbaar, maar er was niet voortdurend een behandelaar bij hem betrokken. Hij kon wel naar een psycholoog of een psychiater, maar daarvoor zijn wachtlijsten. Als iemand nergens terecht kan, dan kun je via die rechterlijke machtiging toch begeleiding krijgen op de momenten dat dit heel hard nodig is. Zorg dus dat je die rechterlijke machtiging krijgt, zodat de hulptroepen in actie komen als dat nodig is.”
Hoe krijg je een rechterlijke machtiging?
De enige instantie die een rechterlijke machtiging bij de rechtbank kan aanvragen, is het CIZ. Wil je dat er voor iemand een rechterlijke machtiging wordt aangevraagd, neem dan contact op met het CIZ. Op de website van het CIZ staat een formulier waarmee je het CIZ kunt verzoeken om de rechterlijke machtiging aan te vragen.
- Het CIZ kan op basis van de aanvraag drie dingen beslissen.
- Het CIZ stelt een verzoekschrift voor een rechterlijke machtiging op en stuurt dit door naar de rechtbank. De rechter beslist vervolgens of een opname noodzakelijk is.
- Het CIZ stuurt de aanvraag niet door naar de rechtbank, omdat er minder ingrijpende mogelijkheden zijn. In een brief lichten ze dit toe.
- Het CIZ kan de aanvraag doorsturen naar de officier van justitie als de machtiging is aangevraagd voor iemand die een psychische stoornis heeft. De persoon valt dan onder de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz).
Hoe lang duurt een rechterlijke machtiging?
De rechterlijke machtiging heeft een geldigheidsduur van maximaal zes maanden. Is de duur van de eerste rechterlijke machtiging verstreken, dan kan er een verlenging worden aangevraagd. De eerste verlenging wordt voor maximaal twee jaar afgegeven. Vanaf de derde machtiging kan er ook een machtiging voor de duur van vijf jaar worden afgegeven.
Wat is het verschil tussen een zorgmachtiging en een rechtelijke machtiging?
Om iemand te verplichten een behandeling te ondergaan, is zoals gezegd een rechterlijke machtiging of een inbewaringstelling nodig. Binnen de Wet Verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) wordt de rechterlijke machtiging ook wel een zorgmachtiging genoemd.
Toch gaat een zorgmachtiging verder dan enkel een gedwongen opname. Iemand kan met een zorgmachtiging worden opgenomen in een ggz-instelling, maar soms is behandeling thuis (ambulante behandeling) ook voldoende.
Ook voor Kenneth werd zo’n zorgmachtiging afgegeven. “Toen hij in detentie zat, kon hij daardoor de goede medicatie krijgen. Door de zorgmachtiging krijgt hij ook in de gevangenis de juiste hulp vanuit de ggz”, legt Dianne uit.
Omdat je met een zorgmachtiging ook thuis een behandeling kunt krijgen is de zorgmachtiging dus uitgebreider dan een rechterlijke machtiging. Die wordt immers alleen afgegeven voor opname in een ggz-instelling.
Een telefoontje is genoeg
Sinds Dianne weet dat er voor Kenneth een rechterlijke machtiging is afgegeven, heeft ze iets meer rust.
“Het is echt heel moeilijk om je eigen kind voor je deur te laten staan als hij weer in een psychose verkeert. Hij heeft geen dak boven zijn hoofd. Wat moet je dan? Met een rechterlijke machtiging is een telefoontje dan voldoende om de juiste hulp te krijgen. Het is dus in het belang van Kenneth dat die machtiging er is.”
Contact met andere ouders
In het Ouderportaal wisselen ouders ervaringen uit over hun kinderen met – een vermoeden van – een gedragsprobleem of -stoornis. Ook meepraten? Meld je dan aan.
