Reageert je kind zich fysiek af door zichzelf te slaan of door anderen te slaan? Logisch dat jij als ouder je daar zorgen over maakt en een oplossing wilt waarmee jij je kind helpt. Fysiek afreageren kan ook duwen, trekken en schoppen zijn. Is je kind autistisch? Dan vraag jij je wellicht of het iets met autisme te maken heeft. Hieronder gaan we in op fysiek afreageren door je kind. Waar komt het vandaan? Wat doe je er als ouders aan? Wat is de relatie al of niet met autisme?
Dave slaat en duwt
Dave zit in groep 6. Emma is zijn moeder. Dave is sterk en groot voor zijn leeftijd. Ook heeft hij autisme. Op school heeft Dave het moeilijk. Hij is ‘anders’, dus andere jongetjes proberen hem uit. Ze plagen en klieren hem. Emma weet ervan en heeft Dave geleerd om die jongens te waarschuwen met woorden. Dave doet dat keurig, maar de jongens houden niet op. Het draait er vaak op uit dat Dave gaat slaan en duwen.
De andere jongetjes zetten een keel op en melden zich bij de juf en hun ouders. Emma ziet de boze blikken van de andere ouders bij het halen en brengen. Vreselijk vindt ze dat, ze is ook boos om het gemakkelijke oordeel van die ouders. Dave is stoer, maar heeft ook last van de situatie. Emma weet niet hoe hieruit te komen.
Waarom slaat of schopt je kind?
Als je kind zichzelf of anderen slaat of schopt, heb je mogelijk zelf wel een idee waar het vandaan komt. Heel vaak heeft het te maken met overprikkeling van je kind. Je kind kan de prikkels die hij of zijn oppikt op een dag niet hanteren. Je kind weet zich geen raad met alle indrukken. Die komen of heel sterk of juist zwak binnen. De indrukken zijn als losse puzzelstukjes die niet samenvallen tot een afgeronde puzzel. De chaos in het hoofd reageert het kind af door fysieke actie.
Behalve met overprikkeling, kan het gedrag ook te maken hebben met boosheid, frustratie of angst. Dave (zie voorbeeld) wordt bijvoorbeeld elke keer boos op de klasgenootjes en weet net als zijn moeder geen andere manier om het probleem op te lossen.
Het fysiek afreageren kan ook gepaard gaan met een woedeaanval of een driftbui.
Waarom slaan en schoppen tot spanningen leidt
Door het schoppen en slaan kan de spanning bij jou als ouder hoog oplopen. Want je hebt de zorgen over je kind, maar ook over anderen op wie hij of zij het gemunt heeft. En je vraagt je af hoe dit verder moet, op school, met vriendjes, in het gezin en de familie. Het kan bij jou leiden tot:
- Onzekerheid: andere mensen kijken jou aan op het gedrag van je kind en dat maakt je onzeker
- Geen oplossing zien: je weet soms simpelweg niet meer hoe je hiermee om moet gaan
- Stress bij de gedachte aan de toekomst: je houdt ontzettend van je kind maar je ziet dat dit gedrag niet past in het verdere leven van je kind; dit geeft je dagelijks stress
- Stress bij dagelijkse situaties: thuis kun je je kind nog apart nemen, maar op school en bij anderen is dat lastiger of niet mogelijk; ook dit geeft je veel stress
Heeft slaan en schoppen met autisme te maken?
Als je kind autisme heeft en daarnaast zich fysiek afreageert, denk je misschien dat de twee aan elkaar gekoppeld zijn. Dat is niet altijd zo. Autisme bij kinderen betekent niet automatisch dat ze schoppen en slaan om de overprikkeling te uiten. Je ziet ook heel ander gedrag als het kind de prikkels niet kan hanteren, zoals steeds weer dezelfde bewegingen maken, de handen voor de oren slaan, enzovoort.
Wel hebben kinderen met autisme begeleiding nodig bij het filteren, verwerken en begrijpen van informatie. Want daar hebben ze veel moeite mee. Kortom, slaan is niet 1 op 1 gekoppeld aan autisme. Maar het anders verwerken van prikkels kan wel leiden tot slaan of fysiek reageren.
Wat maakt autisme voor kinderen zo lastig?
Kinderen die last hebben van autisme kunnen zich dus fysiek gaan afreageren. Wat maakt autisme dan zo lastig? We noemen een aantal kenmerken van autisme die moeilijk zijn voor kinderen:
- Geen inzicht in de sociale situatie of omgeving
- Onvermogen om behoeften, verwachtingen en gevoelens te uiten
- Contact en communicatie alleen kunnen vragen door storend gedag
- Overgevoeligheid voor prikkels: geluiden, veel mensen, enz.
- Ondergevoeligheid: het kind lijkt geen last te hebben van bepaalde prikkels, zoals dicht op de TV zitten, temperatuurschommelingen, enz.
- Jezelf niet kunnen vermaken
- Te hoge of te lage eisen met frustratie of verveling als gevolg
- Preoccupatie met bepaalde onderwerpen of handelingen en stress als hier een einde aan komt
- Moeite verwachtingen aan te passen als de zaken anders uitpakken dan gepland
- Niet kunnen begrijpen wat anderen verwachten
- Angst voor iets wat voor anderen gewoon is
Wat kun je als ouders doen?
Wat kun je als ouders doen om je kind te helpen? Een aantal handige tips.
- Probeer de wereld begripvol door de ogen van je kind te zien
- Blijf in gesprek met de wereld om je heen. Het kan zijn dat andere mensen niet snappen waarom jouw kind soms reageert zoals het reageert. Door het uit te leggen kweek je begrip.
- Leer de signalen herkennen die leiden tot agressief gedrag. Hoe beter je de signalen herkent, hoe eerder je in kunt grijpen. Je helpt je kind enorm door te voorkomen dat de emmer overloopt.
- Neem samen vooraf de dag door met je kind, zodat hij of zij weet wat er komt. Hiermee voorkom je verrassingen die maken dat je kind sneller overprikkeld raakt. Je kind weet wat er komt en stelt zich hierop in.
- Help je kind zich te ontladen aan het eind van de dag. Dit kan door ontspanningsoefeningen te doen, samen de dag door te nemen of je kind lekker in zijn eigen wereld te laten spelen met zijn of haar favoriete speelgoed.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank van Ouderpeilpunt vind je honderden blogs met handige tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen:
- Boekentips over kinderen en autisme
- Een ontspannen dagje weg met een autistisch kind: zes tips!
- Wat is de rol van ouders bij een kind met autisme?
Wil je sparren over autisme?
Wil je jouw zorgen en verhaal over autisme delen met andere ouders en tips van anderen krijgen? Meld je aan bij het Ouderpeilpunt ouderportaal. Als ouder van een kind met autisme sta je er niet alleen voor. Er zijn veel ouders die dezelfde uitdagingen tegen komen. Via het Ouderpeilpunt ouderportaal deel je jouw met andere ouders. Het ouderportaal is de plek waar ouders elkaar vinden voor steun en advies. In een afgeschermde en veilige omgeving vind je een luisterend oor van lotgenoten.
