Heb je weleens gedacht: mijn kind vertoont afwijkend gedrag? Madelon en Esther hebben allebei kinderen die zich anders gedroegen dan leeftijdsgenootjes.
Ze maakten zich regelmatig zorgen. Wat was er aan de hand met hun kind? Heeft hun kind gedragsproblemen? In dit verhaal blikken ze terug op die periode en delen ze hun beste tips.
Madelons oudste zoon heeft Asperger. Eerst vond ze zijn gefladder nog schattig. ,,Als hij blij was, ging hij fladderen met zijn armen, net alsof hij vleugeltjes had.
Dat vonden we schattig en we zagen het nooit als iets negatiefs.” Tot haar zoon in de kleuterklas steeds meer tics kreeg: kuchen, aan zijn gezicht zitten, aan zijn kleding plukken. ,,Het was een riedeltje dat hij telkens afdraaide als hij iets spannend vond.
Geen doorsnee gedrag
We realiseerden ons dat het geen doorsnee gedrag was. Hij had veel tics en gedroeg zich heel anders dan zijn broertje en zusje. In eerste instantie dachten we, door de tics, aan Gilles de la Tourette.
We belandden bij een vereniging waar ons verteld werd dat kinderen er meestal overheen groeien.” Op aanraden van de stichting begon ze met haar zoon aan BSM-de Jong therapie, een therapievorm die zich richt op het verbeteren van het zenuwstelsel door de hersenen te prikkelen.
Dat hielp hem bij de tics, maar Madelon merkte dat haar zoon in groepen moeilijk functioneerde en dat hij klassieke kenmerken van autisme vertoonde.
,,Als we een verrassing voor hem hadden, raakte hij in paniek en werd hij boos. We kregen de tegenovergestelde reactie van wat we verwachtten. Zijn broertje en zusje vonden verrassingen hartstikke leuk, maar hij reageerde anders. Ook vond hij dat zijn broertje en zusje als baby’s te veel herrie maakten. Achteraf gezien is dat logisch, maar toen snapten we het niet.”
Als je kind afwijkend gedrag vertoont
Achteraf ziet Madelon nog veel meer afwijkend gedrag dat ze toentertijd niet zo zag. ,,Toen hij tweeënhalf jaar oud was, kon hij alle dieren in de dierentuin benoemen in volzinnen.
Naast ons stond een man met een jongetje van dezelfde leeftijd die kinderwoordjes gebruikten voor de dieren. Mijn zoon had het over een pinguïn, die van hem over een ‘pingping’. Dat vond ik bijzonder, maar ik dacht in eerste instantie dat hij zich misschien gewoon sneller ontwikkelde dan anderen.”
Alles bij elkaar opgeteld was het voor Madelon een reden om met haar zoon naar een psycholoog te gaan.
,,De psycholoog zei dat hij het al aan hem zag toen hij binnenkwam: hij heeft Asperger. Ik had me er nooit in verdiept en had van autisme het beeld dat veel mensen hebben.
Je ziet de film Rain Man voor je. Hij is drie maanden lang begeleid bij een psychologisch centrum, daar hebben we allemaal veel van geleerd. Hij is anders dan zijn broertje en zusje, maar hij heeft zich goed kunnen ontwikkelen.”
Moeite met gewenst gedrag
De jongste zoon van Madelon heeft ADHD. Het was een docent die Madelon wees op het afwijkende gedrag. ,,Hij was het tegenovergestelde van zijn broer. Altijd druk, aanwezig, impulsief, dacht nooit na. Hij had ontzettend veel lol in het leven”, vertelt ze lachend.
,,In de onderbouw van de basisschool ging het goed. Toen hij in groep 6 kwam, hoorde ik voor het eerst van een docent dat ik niet gek moest opkijken als hij ADHD bleek te hebben.”
Hij begreep vaak niet welk sociale gedrag van hem verwacht werd. “Hij was zo impulsief. Als hij op een groep kinderen afrende en ze wilde niet met hem spelen, kon hij dat niet begrijpen.
Hij was altijd erg fysiek in het uiten van zijn liefde, maar sloeg ook erg snel zijn armen om iemand die hij niet goed kende heen. Inmiddels is hij 15 en heeft hij veel geleerd van zijn psycholoog.
Dat hij wat subtieler moet doen, bijvoorbeeld, omdat niet iedereen zijn aanpak waardeert. Niet iedereen wil meteen een knuffel en niet iedereen wil altijd met je spelen. Hij heeft geleerd daar eerst om te vragen.”
Eigenaardig gedrag
Toen Esther haar dochter kreeg, wist ze niet wat normaal gedrag was voor een kind. ,,Ik was de eerste in mijn familie en vriendenkring die een kind kreeg. Ik wist niet hoe ‘normaal’ eruit zag. Nu, 20 jaar later, zie ik achteraf dat er iets niet klopte.
Toen kon ik het nog niet plaatsen. Mijn dochter wilde me niet knuffelen en ze wilde niet vastgehouden worden. Al op heel jonge leeftijd. Mijn omgeving zei dat het goed zou komen en dat kinderen altijd een beetje eigenaardig zijn.”
Dat afwijkende gedrag werd naarmate haar dochter ouder werd erger. ,,Ze kon mijn nabijheid niet verdragen. Bij vreemden ging ze op schoot zitten, maar van mij moest ze niks weten.
Zo kon ze vreemden heel lang in de ogen aankijken en liet ze grenzeloos gedrag zien aan mensen die ze niet kende. Ze was heel snel fysiek met mensen, ging meteen bij hen op schoot zitten.
Als ik met haar naar een restaurant ging, was ze niet bezig met ons, maar met alle mensen om haar heen.”
Kind vertoont grensoverschrijdend gedrag
Ook docenten vonden dat Esthers dochter zich merkwaardig gedroeg. ,,Ze was ongrijpbaar, had op het oog nooit echt gezichtsuitdrukkingen. Haar innerlijke wereld vertaalde zich niet naar lichaamstaal.
Dat is typisch bij hechtingsproblematiek; dat je op slot gaat en niet laat zien wat je vanbinnen voelt. Lege gezichtsuitdrukkingen met lege ogen. Ze zette elke dag haar pakje drinken in de klas achter de verwarming.
Dat lijkt onschuldig, maar als je het blijft doen, wordt de juf boos. Andere kinderen stoppen ermee, omdat ze hun band met de juf willen behouden, maar zij had dat niet.”
Afwijkend gedrag: hoe ga je ermee om?
Esther ging eerst met haar dochter naar de huisarts. “Die zei dat er niks aan te doen was. Als je niet precies weet wat hechtingsproblematiek is, zie je het niet.” Inmiddels is Esther werkzaam als expert in de hechtingsproblematiek, omdat ze ziet dat veel ouders in deze situatie niet weten wat ze moeten doen.
“Ouders, leerkrachten en zorgverleners zien op het eerste gezicht alleen maar eigenaardig, grenzeloos, manipulatief of angstig gedrag. Als ik een ding geleerd heb, is het dat je grensoverschrijdend gedrag van je kind moet zien als uitdagend gedrag. Ze hebben er zelf vaak net zoveel last van als hun omgeving. Als ze zich onuitstaanbaar gedragen, moet je het zien als een spelletje hints. Ze hebben iets nodig.”
Afwijkend gedrag? Deze 3 tips helpen je ermee omgaan
Tip 1: Zet je kind weer ‘aan’
Bij heftig gedrag als slaan, schoppen en bijten staan kinderen in een overlevingsmodus. Woorden kunnen ze op dat moment niet verwerken.
Praten heeft daarom geen zin, vertelt Esther. “Maar ze laten wel zien dat ze je hulp nodig hebben. Geef daarom een glas water of houd hun handen onder koud, stromend water. Zo kun je ze weer ‘aan’ zetten.
En al scheldt je kind je helemaal verrot en raakt het je: zie het als een schreeuw om hulp.” In dit artikel vind je meer tips als je kind met autisme niet luistert.
Tip 2: Benader je kind positief
Hoewel het gedrag van haar kinderen afweek van de norm, was Madelon altijd positief richting haar kinderen. “Ik wees ze niet af op hun gedrag.
Daardoor hebben mijn kinderen veel zelfvertrouwen en zijn ze niet onzeker. Ze hebben zelf ook door dat ze anders zijn dan de rest van de klas.
Probeer hen daarom het gevoel te geven dat het niet erg is. Zeg nooit dat ze zich normaal moeten gedragen.”
Tip 3: Ga op zoek naar antwoorden
Als je kind zich anders gedraagt, afwijkend gedrag vertoont of regelmatig de grens overgaat, ga dan op zoek naar antwoorden. Kinderen weten vaak zelf ook niet waarom ze zich zo gedragen. De antwoorden zijn niet alleen belangrijk voor jezelf, maar ook voor je kinderen.
Denk je dat jouw kind ook afwijkend gedrag vertoont?
In onze kennisbank staan honderden blogs met tips en adviezen. Heb je deze blogs al gelezen?
- Wat kun je doen als het niet goed gaat met je kind?
- Susanne en Bas kwamen erachter dat hun kind anders was.
- Zoek je hulp voor je kind? Brenda vertelt over haar zoektocht naar de juiste hulp
Wil je praten over het gedrag van je kind?
Vertoont jouw kind ook afwijkend gedrag en wil je daar graag over praten met anderen? Of heb je meer tips voor ouders die dat momenteel ervaren?
Deel jouw vragen en ervaringen op ons Ouderportaal en ga in gesprek met andere ouders. Maak snel een gratis account aan.
